Ewolucja japońskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych

Celem artykułu jest analiza przyczyn, wartości oraz kierunków bezpośrednich inwestycji zagranicznych wypływających z Japonii. Korporacje transnarodowe poszukują za granicą: zasobów, rynków, efektywności działania oraz czynników przewagi strategicznej. W teorii ekonomii motywy dokonywania przez nie bezpośrednich inwestycji zagranicznych wyjaśnił m. in. J.H. Dunning w paradygmacie OLI (ownership, localization, internalization). Zgodnie z nim, im więcej atutów własnościowych (O) dana korporacja posiada, tym ma większą motywację do ich internalizacji (I) i widzi swój większy interes w wykorzystaniu ich poprzez odpowiednią lokalizację (L) swej działalności, stąd chętniej zaangażuje się w inwestowanie za granicą. Przyczyny inwestowania za granicą przez Japończyków były zróżnicowane i zmieniały się w czasie. Należały do nich: silna aprecjacja jena wobec dolara, wysoka stopa wzrostu realnych płac w Japonii, nadwyżka handlowa Japonii, która wywołała naciski partnerów handlowych na ograniczenie eksportu i podjęcie produkcji w ich krajach, obfitość kapitału na rynku krajowym (wysoki poziom oszczędności wewnętrznych), niski poziom realnych stóp procentowych (małe zainteresowanie lokatą kapitału w kraju), wreszcie poszukiwanie tańszych miejsc produkcji. Jeśli chodzi o wartość japońskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych, zaczęła ona dynamicznie rosnąć od połowy lat 80. i trend wzrostowy trwa do dziś. Kumulacja nastąpiła w 2008 roku, kiedy roczna wartość strumienia przekroczyła 130 mld dolarów. Warto zwrócić uwagę, iż w okresach recesyjnych - lata 90., światowy kryzys finansowy po 2008 roku - wartość japońskich inwestycji bezpośrednich ulegała znaczącym wahaniom. W latach 70. kapitał japoński płynął z porównywalną siłą do krajów azjatyckich i do USA. W latach 80. głównym odbiorą japońskich inwestycji zagranicznych zostały Stany Zjednoczone, a na drugie miejsce wysunęły się kraje europejskie. Po 2005 roku czołowym regionem lokacji japońskich inwestycji stały się państwa azjatyckie, wśród których czołową pozycję zajmują Chiny.

This article aims to analyze the causes, value and directions of the Japanese outward foreign direct investments. Transnational corporations investing abroad are looking for: resources, new markets, the efficiency as well as for the strategic advantage. In an economic theory, the reasons of investing abroad were explained - among others - by J.H. Dunning in his OLI (ownership, localization, internalization) paradigm. The more advantage of ownership (O) the corporation has, a bigger incentive it has to internalize (I) it and to utilize it by the appropriate location (L), hence it is more likely to engage in investing abroad. There were several reasons to invest abroad by Japan and they changed over time. These included: the strong appreciation of the yen against the US dollar, the high rate of growth of real wages in Japan, the Japan's trade surplus, which caused the pressure of foreign partners to reduce exports and undertake the production in their countries, the abundance of capital in the domestic market (a high level of internal savings), the low level of real interest rates (little interest in capital investment on local market), and finally the search for less expensive production sites. When it comes to the value of Japanese foreign direct investments, it began to grow rapidly since the mid-80s, and the trend continues till today. The pick occurred in 2008, when the annual value of the stream exceeded 130 bln US dollars. It is worth noting that during recessions - in the 90s or during the global financial crisis after 2008 - the value of Japanese foreign direct investments fluctuated substantially. In the 70s, the Japanese capital was located equally in Asian countries and in the United States. In the 80s the main collector of the Japanese FDI's were the United States, and then the European countries as a second biggest destination. After 2005, the Asian countries have become the leading region of Japanese FDI's location, and China occupies the leading position among them.