Czy zasadne jest przełamanie monopolu państwowego w sferze monetarnej?

W kontekście krytyki istniejących rozwiązań w zakresie organizacji i funkcjonowania współczesnych systemów pieniężnych w literaturze rozważa się rozmaite koncepcje systemów pieniężnych, w tym również takie, które postulują odejście od monopolu państwa w sferze monetarnej. Przedmiotem artykułu jest jeden z takich nurtów, a mianowicie tzw. wolna bankowość (free banking). Celem artykułu jest analiza pozytywnych i negatywnych aspektów współczesnej wolnej bankowości oraz próba oceny, czy przejście do tego rozwiązania byłoby zasadne. Dążąc do realizacji celu, przybliżono typy i cechy współczesnych koncepcji free banking oraz przesłanki ich sformułowania. Następnie zaprezentowano argumenty za wolną bankowością, a w dalszej kolejności – uwagi krytyczne pod jej adresem.

In the context of critique of contemporary monetary systems, the literature examines the various alternatives, including those which postulates moving away from the state monopoly in the monetary domain. The subject of the paper is one of such streams, namely the so-called free banking. The purpose of the article is to analyze the positive and negative aspects of contemporary free banking and to assess whether the transition to this solution would be reasonable. In pursuit of the goal, the types and characteristics of contemporary free banking concepts and the terms for their formulation were characterized. Then arguments for free banking were presented, followed by critical comments on this concept.