Zasady finansowania barierą rozwoju terapii zajęciowej osób z niepełnosprawnościami

Warsztaty terapii zajęciowej z założenia powinny stanowić istotny element systemu stwarzający niepełnosprawnym, niezdolnym do podjęcia pracy, możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskiwania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. Analiza liczby warsztatów terapii zajęciowej na poziomie województw z uwzględnieniem liczby mieszkańców wskazuje na istotną nierównomierność ich lokalizacji i skłania do stwierdzenia, że obecny stan i kierunki zmian nie mają charakteru racjonalnych rozwiązań systemowych. Wykazana ograniczona i zróżnicowana dostępność osób niepełnosprawnych do terapii zajęciowej oraz analiza dynamiki zmian w tym zakresie stanowi inspirację do pytania o przyczyny takiej sytuacji. Uprawnione jest postawienie tezy, że przyczyny mają charakter ekonomiczny. Znacząca część publikacji poświęcona jest aktualnym relacjom między stanem systemu a zasadami jego finansowania na poziomie samorządu terytorialnego. Prezentowane są również autorskie propozycje nowelizacji algorytmu rozdziału środków finansowych na rehabilitację osób niepełnosprawnych, a dyskusja nad nimi może być impulsem do poprawy w kategoriach rozwiązań systemowych.

The aim of the publication is to diagnose the real situation of vocational rehabilitation workshops in the system of social and vocational rehabilitation which has operated in Poland since 1991. Therapy workshops are supposed to be an important element of the system providing to the people with disabilities, unable to work, the possibility of social and vocational rehabilitation allowing them to acquire or regain skills necessary for employment. Analysis of the number of occupational therapy workshops at the level of provinces, taking into account the population, shows a significant irregularity of their location and leads to the conclusion that the current state and trends do not constitue a set of rational system solutions. The limited and varying availability of occupational therapy for people with disabilities demonstrated in the publication, as well as analysis of the dynamics of change in this field, have inspired questions about the reasons of such a situation. It is justified to put forward a thesis that the causes are of economic nature. A significant part of the publication is devoted to the relation between the current state of system and the principles of its funding at the level of the local government. Moreover the publication presents author’s own proposals related to amendment of the algorithm of allocation of funds for the rehabilitation of disabled persons. Discussion over the proposals could be an impetus for possible improvement in terms of system solutions.