Ryzyko sekularnej stagnacji w krajach Unii Europejskiej

Przedłużająca się recesja po globalnym kryzysie finansowym spowodowała odnowienie zainteresowania hipotezą sekularnej („wieczystej”) stagnacji, zaproponowaną przez Hansena [1939] jako wyjaśnienie trudnej sytuacji gospodarki Stanów Zjednoczonych w latach 30. XX wieku. Doświadczenia krajów rozwiniętych w ciągu ostatnich dziesięciu lat sugerują możliwość istnienia strukturalnych zagrożeń dla trwałego wzrostu. Celem niniejszego opracowania jest identyfikacja czynników, które mogą osłabiać wzrost w krajach UE, a także wskazanie narzędzi zapobiegających stagnacji. W części pierwszej omówiono główne źródła spowolnienia wzrostu (najważniejsze z nich to niski przyrost naturalny, spadek inwestycji, niepewność w gospodarce światowej, rosnące nierówności dochodu, ograniczenia skuteczności tradycyjnej polityki popytowej). W części drugiej przedstawione zostały propozycje reform wspierających stabilny wzrost gospodarczy w krajach UE.

Long-lasting recession after the global financial crisis led to renewed interest in the secular stagnation hypothesis, proposed by Hansen [1939] to explain economic difficulties of the US economy in the 1930s. Recent experiences of developed countries suggest the possibility of some structural problems that might undermine stable growth. The purpose of the article is to indentify factors negatively affecting growth in EU countries and point out some counter-measures. The first part presents the main causes of lower growth (the main being low population growth, lower investment, uncertainty in the global economy, rising income inequalities, limited effectiveness of traditional demand policies). The second part describes some reform proposals for stable long-term growth.