WARTOŚĆ PRZESTRZENNEJ RUCHLIWOŚCI. POCHWAŁA NOMADYZMU I JEJ OGRANICZENIA

Artykuł jest oparty na wieloletnich antropologicznych badaniach terenowych w Buriacji – przede wszystkim na wywiadach i obserwacji terenowej. Autorka stawia sobie pytanie, czy ruchliwość przestrzenna jest dla człowieka zjawiskiem naturalnym, pożądanym, psychologicznie bliskim, czy też bywa tylko koniecznością, wymuszoną i akceptowaną jedynie z potrzeb gospodarczych. Artykuł skupia się na apologii nomadycznego sposobu życia wśród współczesnych Buriatów. Buriacka inteligencja odwołuje się do odległej przeszłości Hunów i o tysiąc lat bliższego imperium Czyngis-chana, szukając w obu przypadkach wzoru doskonałego sposobu życia. Utraciwszy ruchliwy tryb życia pod wpływem długofalowych procesów społecznych oraz przymusowego osiedlenia i kolektywizacji w latach 20. i 30. XX w., Buriaci obecnie wracają w ideologiach i formach kulturowych do idei wartości życia nomadycznego.

The article is based on intensive anthropological fieldwork in ethnic Buryatia (interviews and field observation). The author asks whether spatial mobility is natural for people’s existence, desirable both socially and psychologically, or if it occurs as an effect of economic necessity. The article concentrates on the contemporary Buryat apology of nomadic life. In search for an ideal way of living, the Buryat intellectual elite relates to the distant times of the Huns and to the, succeeding by one millennium, Genghis Chan empire. Having foregone nomadic life due to long-term social processes and forced sedentism and collectivisation in the 1920s and 1930s, Buryats presently invoke the idea of a nomadic way of life in their ideology and cultural activities.