Rewolucje naukowe a problem obiektywności naukowej wiedzy

Jeśli przez „wiedzę obiektywną” rozumiemy zbiór twierdzeń w sposób jedno-jednoznaczny odwzorowujący rzeczywistość, to poglądy naukowe obiektywne nie są. Jednak rozwój naukowych poglądów na świat jest całkowicie niezależny od osobistych pragnień i lęków badaczy, a także od interesów grupowych samych naukowców bądź zatrudniających ich organizacji. O tym rozwoju decydują: wypracowany kolektywnie zbiór czynnych założeń, stanowiący punkt wyjścia badań, obiektywne – przy tych założeniach – wyniki eksperymentów oraz obiektywne prawa logiki. Ilustruję to krótką opowieścią o genezie pierwszych kwantowych modeli atomów.

If by “objective knowledge” we mean a set of theorems that are ono-to-one representation of reality, then scientifi c views are not objective. However, the growth of scientifi c views of the world is completely independent of personal desires and fears of researchers, as well as of group interests of scientists themselves or organizations that employ them. This growth is determined by: (1) collectively developed set of active assumptions, which is the starting point of research, (2) objective – under these assumptions – results of experiments and (3) objective laws of logic. I illustrate this by a short story about the genesis of the fi rst quantum models of atoms.