Działania rewitalizacyjne w polityce rozwoju lokalnego i regionalnego

The main aim of this article is to assess the role of revitalization projects as a tool of regional policy using the example of Poland’s Opolskie province. The article analyzes revitalization projects carried out in the province as part of the European Union’s 2007-2013 Regional Operational Programme and involving the “mobilization of municipal and degraded areas.” This study uses the so-called desk research method, along with an analysis of selected documents. The analysis of beneficiary applications, source documents and the research carried out made it possible to identify the importance of the revitalization process for regional and local development. The studied projects were carried out as part of the Regional Operational Programme for Poland’s Opolskie province and focused on urban areas. They were analyzed in terms of their type and subject matter.

Celem artykułu jest identyfikacja i ocena uwarunkowań oraz znaczenia rewitalizacji w polityce rozwoju. Badania przeprowadzono na przykładzie działań rewitalizacyjnych podejmowanych w województwie opolskim w latach 2007-2013. Opierały się one na analizie projektów rewitalizacyjnych wykonanych w ramach działań 6.1 i 6.2 RPO WO 2007-2013. Analiza ta została wykonana na podstawie: weryfikacji dokumentacji dotyczącej przedmiotowych inicjatyw rewitalizacyjnych, badań fokusowych z przedstawicielami władz oraz mieszkańcami miast, w których realizowano projekty, badań ankietowych z przedstawicielami wszystkich JST w województwie opolskim. Dodatkowo zastosowano metodę desk research, pozwalającą na identyfikację szczegółowych problemów badawczych, które dotyczyły oceny: spójności działań rewitalizacyjnych z polityką rozwoju lokalnego i regionalnego, zasięgu przestrzennego i zakresu oddziaływania na obszary miejskie i zdegradowane, wpływu projektów rewitalizacyjnych na sferę przestrzenno-środowiskową, społeczną i gospodarczą rozwoju miast oraz uzależnienia realizacji projektów od dofinansowania środkami unijnymi. Wyniki badań wskazują na istotne znaczenie procesu rewitalizacji dla rozwoju miast i gmin oraz województwa. Podejmowane działania rewitalizacyjne dotyczyły w głównej mierze terenów miejskich, wykazując niedostatek tych działań na terenach zdegradowanych zlokalizowanych poza miastami. Badania wykazały, że choć osiągnięto wymierne efekty rewitalizacji, to nie były one spójne z potrzebami rozwoju jednostek terytorialnych, nie były także wielopłaszczyznowe, lecz odnosiły się głównie do sfery przestrzennej i społecznej. Wykazano przy tym dużą zależność realizacji działań rewitalizacyjnych od dofinansowania poprzez regionalny program operacyjny.