Poziom rezerw walutowych a koszty zarządzania nadpłynnością w polskim systemie bankowym

The aim of the paper is to assess the operations of the National Bank of Poland (NBP) in terms of their financial effects. The purpose is to calculate the financial costs and revenues resulting from day-to-day operations conducted by the Polish central bank and to indentify measures to make monetary policy less expensive. The research shows that profits from investing Polish currency reserves are smaller than the average costs of servicing foreign debt. Poland’s official reserve assets have strongly increased and exceeded a safe level in recent years. Excessive foreign reserves imply higher financial costs for monetary policy, mainly because of the need to absorb surplus liquidity from the banking sector. The conclusion is that the Polish central bank and Finance Ministry should modify and better coordinate their day-to-day operations. Poland’s currency reserves should be reduced by 30% to pay back a portion of the country’s foreign debt. That would help eliminate surplus liquidity in the banking sector without threatening the economy’s external balance or reducing the efficiency of monetary policy in achieving its final targets. As a result, the financial effectiveness of the central bank’s operations would improve.

Celem artykułu jest ocena działań operacyjnych NBP pod względem kosztów i przychodów finansowych, jakie one generują. Analiza ma charakter nietypowy, ponieważ nie dąży do oceny polityki banku centralnego w zakresie osiągania nadrzędnych celów (stabilność cen). Zamiarem autora jest raczej oszacowanie salda finansowego operacji podejmowanych przez NBP oraz identyfikacja ewentualnych rozwiązań ukierunkowanych na zmniejszenie kosztu prowadzenia polityki pieniężnej w Polsce. Artykuł ma głównie charakter empiryczny. Autor charakteryzuje proces prowadzenia polityki pieniężnej NBP na poziomie operacyjnym oraz identyfikuje i oszacowuje koszty i przychody finansowe związane z jej prowadzeniem, zarówno z punktu widzenia samego banku centralnego, jak i szeroko rozumianej sfery finansów publicznych. Wyniki analizy wskazują, że stopa zwrotu z lokowania rezerw walutowych w Polsce jest niższa niż średnie koszty obsługi zadłużenia zagranicznego Skarbu Państwa. Ponadto rezerwy walutowe NBP zanotowały w ostatnich latach wzrost, przekraczając poziomy uznawane powszechnie za bezpieczne. Nadmiar rezerw generuje koszty finansowe, głównie ze względu na konieczność absorpcji nadpłynności z krajowego systemu bankowego. Wnioskiem z analizy jest sugerowana modyfikacja bieżących działań NBP i Ministerstwa Finansów oraz ich lepsza koordynacja. Krokiem we właściwym kierunku byłoby uszczuplenie stanu rezerw dewizowych o 30% w celu spłaty części zadłużenia zagranicznego, a zarazem likwidacja nadpłynności w systemie bankowym. Nie zagrażałoby to równowadze płatniczej kraju oraz nie ograniczałoby skuteczności polityki pieniężnej w osiąganiu jej nadrzędnych celów. Rezultatem byłaby natomiast poprawa efektywności finansowej działań operacyjnych NBP.