Od regionu do terytorium – reinterpretacja znaczenia przestrzeni w procesach rozwoju gospodarczego

This paper is intended to theoretically examine the premises of the regional development paradigm. It discusses key conceptual categories and the logical structure of the idea to highlight comparative differences between the traditional and territorial understanding of space and its impact on economic development. Further considerations focus on the interpretation of derivative notions such as territorial capital, territorialisation of economic development, and development policy. The applied research method consists of a critical analysis of the literature on the subject, supplemented with an analysis of reports and expert opinions prepared for the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) and the European Commission. Recent decades have witnessed an in-depth reinterpretation of the meaning of space in economic development processes. The term “territory” is no longer identified with a static location and a simple accumulation of resources. It is interpreted as a place that is dynamic in terms of time and space and that has emerged from interactions and network relationships with its own informal institutions and specific resources, which facilitate the attainment of improved economic efficiency. It is also perceived as a dynamic organisational structure that reduces uncertainty and risk and as a place where resources are generated and accumulated, and within which knowledge, innovation, and skills are transferred. Place-based development produces a specific system of relationships and a creative social and economic framework that can be adapted to changes by creating new resources and development opportunities.

Celem artykułu jest analiza teoretyczna twierdzeń terytorialnego paradygmatu rozwoju. Artykuł opisuje kluczowe kategorie pojęciowe i konstrukcję logiczną tej koncepcji, by na tak określonej podbudowie przejść do pokazania różnic, w ujęciu komparatywnym pomiędzy tradycyjnym a terytorialnym rozumieniem przestrzeni i jej wpływu na procesy rozwoju gospodarczego. W dalszych rozważaniach dokonano interpretacji pojęć pokrewnych, takich jak kapitał terytorialny, terytorializacja procesów gospodarczego i polityki rozwoju. Zastosowana metoda badawcza to krytyczna analiza literatury przedmiotu uzupełniona o analizę raportów i ekspertyz opracowywanych przez OECD oraz Komisję Europejską. W ostatnich dekadach nastąpiła daleko idąca reinterpretacja znaczenia przestrzeni w procesach rozwoju gospodarczego. Przestrzeń przestaje być utożsamiana ze statycznym miejscem lokalizacji i prostej kumulacji zasobów. Terytorium interpretowane jako dynamiczne w czasie i przestrzeni, miejsce tworzone przez interakcje i relacje sieciowe, posiadające własne instytucje nieformalne i zasoby specyficzne, umożliwiające osiągnięcie wyższego poziomu efektywności gospodarczej. Postrzegane jest jako dynamiczna forma organizacji redukująca niepewność i ryzyko, stanowiąca źródło tworzenia i kumulowania zasobów oraz transferu wiedzy, innowacji i umiejętności. Rozwój terytorialny prowadzi do powstania specyficznego układu relacji i kreatywnego sytemu społeczno-gospodarczego, zdolnego do dostosowania się do zmian i tworzenia nowych zasobów oraz możliwości rozwoju.