Konwergencja wydajności pracy w rolnictwie a intensywność handlu rolno-żywnościowego w amerykańskich ugrupowaniach handlowych

The paper examines the process of convergence in labor productivity in agriculture among countries that are members of regional trade agreements in North, Central and South America–the North American Free Trade Agreement (NAFTA), the Central American Common Market (CACM), and the Southern Common Market (MERCOSUR) respectively. The authors analyze the intensity of intraregional agri-food trade within these organizations. They use the σ-convergence coefficient to estimate interregional disparities in agricultural labor productivity. Changes in agri-food flows are measured with trade interdependence indices such as the share of intra-regional trade, the intra-regional trade intensity index, and the symmetrical introversion trade indicator. The analysis covers the 1980–2010 period. The study shows that a process of convergence in agricultural labor productivity occurred only in the case of MERCOSUR. Moreover, the authors found that the intensity of intra-regional agri-food trade grew at a slower rate than the intensity of extra-regional trade. This trend was accompanied by the growing role of MERCOSUR in world agri-food trade, according to the authors. In other analyzed groupings, the steady increase in the intensity of intra-regional agri-food trade was not accompanied by changes in the σ-coefficient or there was a process of divergence in agricultural labor productivity, the authors conclude.

Głównym celem artykułu jest identyfikacja procesu konwergencji w zakresie wydajności pracy w rolnictwie w regionalnych ugrupowaniach handlowych Ameryki Północnej (NAFTA), Środkowej (CACM) i Południowej (Mercosur). Analizę przeprowadzono na tle kształtowania się intensywności wewnątrzregionalnego handlu rolno-żywnościowego tych ugrupowań. Do oszacowania dysproporcji międzyregionalnych w poziomie wydajności pracy w rolnictwie analizowanych ugrupowań wykorzystano współczynnik σ-konwergencji. Ocenę efektów zmian w przepływach handlowych w ramach poszczególnych ugrupowań oparto na wskaźnikach regionalnych współzależności, takich jak: udział handlu wewnątrzregionalnego, wskaźnik intensywności handlu wewnątrzregionalnego oraz symetryczny wskaźnik introwersji handlu. Zakres czasowy badania obejmuje lata 1980–2010. Przeprowadzone analizy dowiodły, że konwergencja wydajności pracy miała miejsce jedynie w Mercosur. Jednocześnie intensywność wewnątrzregionalnego handlu rolno-żywnościowego rosła wolniej niż handlu zewnątrzregionalnego, czemu towarzyszył wzrost udziału tego ugrupowania w handlu światowym. W pozostałych analizowanych ugrupowaniach stopniowemu wzmacnianiu regionalnego ukierunkowania handlu rolno-żywnościowego nie towarzyszyły zmiany w poziomie wskaźnika konwergencji bądź występował proces dywergencji w zakresie wydajności pracy w rolnictwie.