Funkcja fiskalna i społeczna w powierzchniowym systemie opodatkowania nieruchomości na przykładzie gmin w Polsce

The article evaluates the area-based property tax system in Poland in terms of its macroeconomic fiscal effectiveness and social function. The author analyzes what this tax system means to taxpayers and public finances. The author uses several research methods, including descriptive statistics, literature review, and legal analysis combined with a descriptive and comparative study of property tax systems. The article concludes that the Polish property tax system is in need of radical reform. According to the author, it is outdated and inflexible and does a poor job meeting its fiscal and non-fiscal objectives. Felis recommends that a new, more efficient property tax system be introduced, one that would help achieve the social objectives of municipalities, while being fair and acceptable for taxpayers. The best solution would be a system based on the value of property, Felis says. When building such a system, he adds, it is important to take into consideration municipality incomes and the relationship between national and local taxes.

Artykuł ma na celu ocenę powierzchniowego systemu opodatkowania nieruchomości w Polsce, poprzez wskazanie konsekwencji takiej konstrukcji dla czynnych i biernych podmiotów opodatkowania. Zaproponowano ujęcie teoretyczno-empiryczne, a za kryteria oceny przyjęto makroekonomiczną efektywność fiskalną podatku oraz jego funkcję społeczną. W artykule zastosowano kilka metod badawczych, przede wszystkim metody statystyki opisowej (wskaźniki struktury i dynamiki). Przeprowadzono badania literaturowe, analizę aktów prawnych oraz analizę opisową i porównawczą. Wyniki wskazują, że opodatkowanie nieruchomości w Polsce wymaga gruntownej reformy. Przestarzała i nieelastyczna formuła podatku powoduje, że nie może być on skuteczny w realizacji celów fiskalnych i pozafiskalnych. W efekcie zaproponowano rekomendację, którą można wykorzystać przy tworzeniu racjonalnego systemu opodatkowania nieruchomości, czyli takiego który pozwoli zabezpieczyć ogólnospołeczne potrzeby realizowane przez gminy, a także będzie akceptowanym i uznawanym przez podatników za sprawiedliwy. Właściwym rozwiązaniem byłoby przygotowanie systemu opodatkowania opartego na wartości nieruchomości. Zasygnalizowano jednocześnie, że niezbędne jest nie tylko właściwe ustalenie elementów konstrukcyjnych podatku od wartości nieruchomości, ale także uwzględnienie wzajemnych powiązań między podsystemem dochodów JST i systemem podatkowym.