Zwischen Sehen und Tasten. Zum Paradigmenwechsel in der deutschen Ästhetik des 18. Jahrhunderts

Refleksja o świetle prowadzi w estetyce niemieckiej XVIII w. do rewizji reguł dotyczących percepcji sztuki. Winckelmannowski imperatyw oglądania dzieł sztuki w świetle dziennym i z pewnej odległości oddaje pole koncepcji Herdera, który wprowadza w obszar estetyki zmysł dotyku i brak światła, i zaleca dotykanie rzeźb nocą, co ma uzmysłowić odbiorcy sztuki ich dosłowną i metaforyczną wielkość. Z kolei Moritz postuluje oglądanie rzeźb o zmierzchu, w ożywiającym je migotliwym świetle pochodni.

In German aesthetics of the 18th century, reflections on light lead to the revision of rules regarding the perception of art. Winckelmann’s conception of viewing art in daylight and from a certain distance gives way to the theory of Herder, who introduces the sense of touch and lack of light into aesthetics and suggests that in order to fully understand them, sculptures should be touched at night. This will make the public aware of both their literal and metaphorical greatness. Moritz, in turn, postulates viewing sculptures at dusk, when they come to life in the flickering light of a burning torch.