Rozprzestrzenianie rakiet balistycznych – przyczyny i skutki dla bezpieczeństwa międzynarodowego

Rozprzestrzenianie (proliferacja) rakiet balistycznych ma silny wpływ na lokalną równowagę sił militarnych i wyścig zbrojeń. Równocześnie trudno analizować ten proces, ponieważ obie strony: dostawca i użytkownik są zwykle niechętne do ujawniania detali transakcji, a często nawet ich nie potwierdzają. Pierwszym przypadkiem proliferacji technologii rakietowych był transfer wiedzy oraz sprzętu III Rzeszy do państw zwycięskiej koalicji. Pierwsze rakiety balistyczne odpalane przez oba supermocarstwa były w całości wyprodukowane w Niemczech. Później wiele krajów kupowało proste rakiety balistyczne, a niektóre uruchamiały produkcję ich klonów. Na ich bazie konstruowano tam z czasem potężniejsze rakiety. Dla państw rozwijających się wejście w posiadanie rakiet balistycznych jest prostym sposobem zwiększenia swego potencjału militarnego i prestiżu. Równocześnie zakup rakiet balistycznych przez jakiś kraj często zmusza jego sąsiadów do poszukiwania podobnej broni. Ponadto rakiety balistyczne zwiększają „promień zagrożenia” powodowanego przez niestabilne/ nieprzewidywalne kraje i znacznie skracają niezbędny czas reakcji na zagrożenie z ich strony, czyniąc świat mniej bezpiecznym i przewidywalnym. Pierwszą próbą spowolnienia procesu proliferacji rakiet balistycznych było osiągnięcie w 1987 r. przez kraje grupy G-7 nieformalnego porozumienia politycznego, zwanego Missile Technology Control Regime (MTCR), które zakazuje sprzedaży rakiet balistycznych o zasięgu ponad 300 km z głowicą bojową o masie 500 kg lub więcej. MTCR nie jest jednak traktatem i nie nakłada żadnych zobowiązań prawnych na jego sygnatariuszy. Do dziś 35 krajów zdecydowało się na przestrzeganie zasad MTCR. Zebranie informacji na temat rozprzestrzeniania rakiet balistycznych oraz celów, jakie przyświecają eksporterom i importerom powinno ułatwić zrozumienie mechanizmów wyścigu zbrojeń, w szczególności w krajach rozwijających się. Syntetyczna informacja o obecnym stanie posiadania rakiet balistycznych przez poszczególne kraje ułatwia zrozumienie ich powiązań i zachowań na arenie międzynarodowej