Skuteczność treningów poznawczych w grupie osób starszych – przegląd badań

There is a gradual increase in the number of elderly people living in the world. Also, human aging is associated with a deterioration of cognitive processes, that touches multiple domains, including memory, attention, processing speed and cognitive control. For this reason, intervention programs that improve the intellectual functioning of older citizens became very popular. One of the broadly discussed approach aims to support the elderly’s functioning with the usage of cognitive trainings. Although, emerged training regimes are considered by some researchers to be effective, they are systematically criticized by others. Possible causes are due to a diversity of approaches to the training design itself, to the way it is applied, as well as to the training methodology. In terms of their utility, it is crucial to decide which interventions are effective, how strongly they affect behavior, and to what extent they actually transfer to everyday life of older participants. Especially the last attribute should be e  ential, considering participants’ well-being. Therefore, this article aims not only to systematize reports on improving the cognitive functioning of the elderly, but above all to draw attention to the increasingly perceptible problem of verification of the training effects of seniors. We would like to emphasize the need for implementation a stronger methodological unification of cognitive trainings, that allows a fair assessment of their impact on the quality of life of the participating seniors.

Na świecie stopniowo wzrasta liczba osób dożywających sędziwego wieku. Jednocześnie wraz z wiekiem ulega pogorszeniu szereg procesów poznawczych, takich jak: pamięć, uwaga, szybkość przetwarzania informacji czy kontrola poznawcza. Z tego względu bardzo popularne stały się programy usprawniające zdolności intelektualne tej grupy. Jednym z szeroko dyskutowanych podejść jest wspomaganie funkcjonowania osób starszych z wykorzystaniem treningów poznawczych. Powstałe reżimy treningowe są przez część badaczy uznawane za skuteczne, przez innych zaś systematycznie krytykowane. Obserwujemy heterogeniczność podejść zarówno do samego treningu, jak i do metodologii badań. Z punktu widzenia ich użyteczności kluczowe jest natomiast rozstrzygnięcie, jakiego rodzaju interwencje są najbardziej skuteczne, jak szeroki mają zasięg i w jakim stopniu przekładają się na realne korzyści dla trenujących. Profitem powinna być przede wszystkim poprawa jakości codziennego życia. Dlatego niniejszy artykuł ma na celu nie tylko systematyzac   doniesień z dziedziny usprawniania funkcjonowania poznawczego osób starszych, lecz przede wszystkim zwrócenie uwagi na coraz bardziej odczuwalny problem weryfikacji efektywności treningów poznawczych seniorów. Pragniemy podkreślić potrzebę wprowadzenia silniejszej unifikacji metodologicznej interwencji poznawczych w celu umożliwienia rzetelnej oceny ich wpływu na jakość życia badanych seniorów. Na podstawie dokonanego przeglądu przedstawiamy sugestie dotyczące metodologii treningów.