Religijność w procesie przemian – koncepcja dekonwersji H. Streiba

Charakterystyczną cechą religijności jest przemiana, której jednym z aspektów jest odchodzenie od dotychczasowego sposobu przeżywania przez jednostkę stosunku do sacrum. Niniejszy artykuł prezentuje koncepcję dekonwersji Heinza Streiba. Tłem teoretycznym tej koncepcji jest pojęcie nawrócenia (konwersji) i zmiany w jego rozumieniu w obszarze psychologii. W artykule przedstawiono zaproponowane przez Streiba kryteria-wymiary zjawiska dekonwersji, umiejscowienie go w perspektywie biegu życia człowieka oraz typologie opracowane na podstawie analiz teoretycznych oraz przeprowadzonych przez Streiba koncepcji badań jakościowych. Artykuł kończy krytyczna analiza koncepcji. Teoria dekonwersji ma duży potencjał heurystyczny, ważny w perspektywie potrzeby badania różnorodnych zmian zachodzących obecnie w społecznym i indywidualnym obrazie religijności.

A characteristic feature of religiosity is transformation, one aspect of which is moving away by the individual from the prior way of experiencing it’s relation to the sacred. The article presents H. Streib’s concept of deconversion. Theoretical background of it is the concept of conversio and changes in it’s understanding within the psychology. Authors present the criteria-dimensions of deconversion proposed by Streib, place the phenomenon in the context of human lifecoure, and it’s typologies, developed on the basis of theoretical analysis and qualitative research carried out by the author of the concept. The article concludes with a critical analysis of the concept. Theory of deconversion has great heuristic potential, important in the face of current research needs related to a variety of changes in the social and individual religiosity.