Conceptual and essentional content of adaptive management of educational systems

The article deals with the methodological foundations of the development of the adaptive management theory combining two aspects of being: logos and chaos. The general property is noted for all phenomena of being to appear a self-organization (the ordered structure emerges from chaos). It turns out, that two facing forces act in the process of self-organization and self-development particularly destructive and creative one. The continuous process of development causes the necessity of permanent control (monitoring) and current adjustment of the process to prevent the transformation of the creative force into a destructive one. It is noted that the described processes are explained by the theory of instability underlying the science of synergetics. The article covers four stages of directed self-organization as the adaptive actions underground of educational processes subjects, namely: destabilizing, orientational (includes dissipative and cooperative sub-stages), organizational and productive one. It is pointed out that the system development is optimal under the self-direction. Adaptive management is regarded as the interaction of a subject and object resulting in the interoperability of their behavior on a dialogical basis and efforts combination to self-directed actions towards a jointly defined actual result. It is argued that adaptive management syncretizes external management and self-management providing a natural way of its implementation. If rigid management is characterized by external influence, and self-management be instantiated by directed self-influence, then adaptive management is characterized by self-influence based on the cooperative actions of managers and performers. The algorithm-cycle of adaptive control, adaptation types of the actors and the mechanism combining actions of the head and executors are considered. The realistic objective of the activity and the process of making a managerial decision carrying out in four stages are separately distinguished. It is determined that the stated theoretical foundations of adaptive management will facilitate its introduction into the activity of the subjects of educational institutions management.

W artykule poruszono temat metodologicznych podstaw rozwoju teorii adaptacyjnego zarządzania, na który składają się dwa aspekty istnienia: logos i chaos. Ogół istnienia jest znany z procesu samoorganizacji (porządek powstaje z chaosu). Okazuje się, że dwie przeciwstawne siły biorą udział w procesie samoorganizacji i samorozwoju, łącząc destrukcję i tworzenie. Wciąż zachodzący proces Kultura – Przemiany – Edukacja, t. VI (2018) ISSN 2300-9888; ISSN online 2544-1205 http://kpe.ur.edu.pl DOI: 10.15584/kpe.2018.6.8 110 YelnYkova HalYna rozwoju powoduje potrzebę stałej kontroli (monitoringu) i dostosowywania się procesów, aby przeciwdziałać transformacji siły twórczej w destrukcyjną. Opisane procesy wyjaśnione zostały w teorii niestabilności podlegającej nauce synergii. W artykule zaprezentowano cztery stopnie samoorganizacji jako adaptacyjnego działania w procesie edukacyjnym: destabilizację, orientację (składającą się z fazy rozproszonej i kooperacyjnej), organizację i produktywność. Podkreślono, że system rozwoju jest optymalny w procesie samokierowania. Adaptacyjne zarządzanie jest postrzegane jako interakcja przedmiotu i podmiotu, skutkująca interoperacyjnością zachowania na bazie dialogu i połączeniem wysiłków z samodzielnymi działaniami w celu wspólnego zdefiniowania rezultatu. Postuluje się, że adaptacyjne zarządzanie łączy zarządzanie zewnętrzne i samozarządzanie, zapewniając naturalną drogę jego implementacji. Ścisłe zarządzanie można scharakteryzować jako wpływ zewnętrzny, a samozarządzanie opiera się na samokierowaniu. Wobec tego zarządzanie adaptacyjne stanowi samozarządzanie oparte na kooperatywnym działaniu nadzorujących i wykonawców. Wzięto pod uwagę cykl algorytmiczny kontroli adaptacyjnej, typy adaptacji oraz mechanizmy łączące działanie kierowników i wykonawców. Wyróżniono realistyczny cel działalności oraz czteroetapowy proces podejmowania decyzji zarządczej. Zdecydowanie można stwierdzić, że wyznaczone teoretyczne podstawy zarządzania adaptacyjnego ułatwią jego wprowadzenie w aktywność podmiotów zajmujących się zarządzaniem edukacyjnym.