Alternatywne formy konsumpcji wobec konsumpcjonizmu

W literaturze istnieje wiele różnych teoretycznych podejść dotyczących kierunków rozwoju konsumpcji. Część z nich upatruje w konsumpcjonizmie i kulturze konsumpcji sił napędowych współczesnej konsumpcji, inne natomiast wskazują na ruchy społeczne konsumentów dążących do ograniczenia nadmiernej konsumpcji. Głównym celem opracowania jest opis alternatywnych form konsumpcji wobec hiperkonsumpcji stymulowanej ideologią konsumpcjonizmu. Realizacja założonego celu była możliwa dzięki zastosowaniu metody analizy krytycznej źródeł literaturowych krajowych i zagranicznych dotyczących konsumpcji. W wyniku badań wskazano na różne alternatywne formy przedsięwzięć, które ograniczają wpływ ideologii konsumpcjonizmu na decyzje konsumenckie. Przedstawiono wybrane ruchy antykonsumpcyjne. Implikacjami praktycznymi przeprowadzonych badań jest wskazanie na dwa przeciwstawne kierunki rozwoju konsumpcji, mianowicie zwiększoną konsumpcję dóbr zaspokajających potrzeby wyższego rzędu oraz rosnące znaczenie postaw i zachowań związanych z ograniczaniem konsumpcji. Natomiast implikacją społeczną opracowania jest uwypuklenie znaczenia form alternatywnej konsumpcji w rozwoju konsumpcji. Artykuł ma charakter koncepcyjny.

There is a multitude of varying theories to be found in literature in terms of approaches relating to the direction of the development of consumption. Some of them perceive consumerism and the culture of consumption as the driving forces of contemporary consumption, while others indicate the social movements of consumers in the pursuit of the restriction of over-consumption. The principal aim of this paper is a description of the alternative forms of consumption with regard to hyperconsumption stimulated by the ideology of consumerism. The realisation of the assumed aim was rendered possible thanks to the application of the method of critical analysis of both national and international literary sources with reference to consumption. As a result of research, various alternative forms of undertakings have been indicated which restrict the impact of the ideology of consumerism in terms of consumer decisions. The anti-consumption movement has been illustrated as a counterbalance to consumerism. The practical implications of the research run are the indication of the two contrasting directions of the development of consumption, namely the increased consumption of goods to satisfy higher level needs and the growing significance of the attitudes and behaviour associated with the restriction of consumption. However, the social implication of the paper is an emphasis of the significance of the forms of alternative consumption in terms of the development of consumption itself.

В литературе существует много разных теоретических подходов, касающихся направлений развития потребления. Часть из них хотела бы видеть в потребительстве и культуре потребления движущие силы современного потребления, другие же указыают общественные движения потребителей, стремящихся ограничить чрезмерное потребление. Основная цель разработки – описать альтернативные формы потребления перед лицом гиперпотребления, стимулированного идеологией потребительства. Осуществление поставленной цели было возможным благодаря применению метода критического анализа литературных национальных и зарубежных источников, касающихся потребления. В результате исследований указали разные альтернативные формы мероприятий, которые ограничивают влияние идеологии потребительства на решения потребителей. Представлены избранные антипотребительские движения. Практические импликации проведенных исследований – указание двух противоположных направлений развития потребления, а именно повы- шенное потребление благ, удовлетворяющих потребности более высокого ряда, и растущее значение отношения и поведения, связанного с ограничением потребления. Социальной же импликацией разработки является экспо- нирование значения форм альтернативного потребления в развитии его же. Статья имеет концептуальный характер.