Konsumowanie bez posiadania (non-ownership consumption) jako przejaw ewolucji spożycia – determinanty i szanse rozwoju w Polsce

Konsumowanie bez posiadania (KBP) to jeden z trendów obserwowanych w zachowaniach współczesnych konsumentów. U jego podstaw leżą m.in. rozwój gospodarki dostępu i zwiększanie się grupy tzw. transumerów, tj. konsumentów, dla których korzystanie z produktu jest ważniejsze niż jego posiadanie. Poszukując wciąż nowych doświadczeń konsumpcyjnych, transumerzy starają się pozyskać dostęp do użyteczności zapewnianych przez dobro w sposób, który nie wymaga jego zakupu. Artykuł ma charakter badawczy. Jego celem jest prezentacja zjawiska KBP jako nowego sposobu zaspokajania potrzeb oraz ocena szans na jego popularyzację wśród polskich konsumentów. Podstawą zawartych w artykule rozważań są wyniki studiów literatury oraz badań pierwotnych, tj. ankiety internetowej zrealizowanej na dobranej kwotowo próbie 1112 osób. Wyniki badań dowodzą, że istnieją istotne różnice w skłonności do angażowania się w KBP w zależności od jego typu, przy czym ogólnie oceniane szanse na szerszą akceptację KBP w Polsce wydają się znikome. W konsekwencji spodziewać się można powolnego i nierównomiernego rozwoju rynku usług związanych z wypożyczaniem i wynajmem, co w ujęciu społecznym utrudnia racjonalizację konsumpcji determinowaną wymogami zrównoważonego rozwoju.

Non-ownership consumption (NOC) is one of the trends being observed in contemporary consumers’ behaviour. It is stimulated by the development of access economy and a growing group of ‘transumers’, i.e. consumers who prefer use of the product over its possession. While searching for new consumption experiences transumers strive to get an access to a product utility in a way which does not require its purchase. This is a research article which aims to present the NOC phenomenon as a new way of needs satisfaction and to assess chances of NOC broader adoption by Polish consumers. Both literature review and field research made the basis for the paper. The latter included an online survey conducted on a quota sample of 1112 individuals. The results show that there are significant differences in consumers’ propensity to engage in NOC activities depending on their type; however, overall chances for wider NOC acceptance in Poland are rather minimal. As a consequence, we may expect rather a slow and uneven development of rental services which from the social perspective hinders consumption rationalisation determined by sustainability requirements.

Потребление без обладания (ПБО) – один из трендов, наблюдаемых в поведении современных потребителей. В его основе лежат, в частности, развитие экономики доступа и рост группы так называемых «трансюмеров», т.е. потребителей, для которых пользование продуктом важнее обладания им. Ведя поиск все нового потребительского опыта, «трансюмеры» стараются обрести доступ к полезностям, обеспечиваемым благом таким образом, который не требует покупки его. Статья имеет исследовательский характер. Ее цель – представить явление ПБО в качестве нового способа удовлетворения потребностей и оценить шан- сы его популяризации среди польских потребителей. Основу содержащихся в статье рассуждений составляют результаты изучения литературы и первичных исследований, т.е. онлайн-опроса, проведенного на квотовой выборке 1112 человек. Результаты изучения показывают, что выступают существенные отличия в склонности к причастности к ПБО в зависимости от его типа, причем в целом оцениваемые шансы для более широкого одобрения ПБО в Польше представляются ничтожными. В итоге можно ожидать медленного и неравномерного развития рынка услуг, связанных с прокатом, что в социальном плане затрудняет рационализацию потребления, определяемую требованиями устойчивого развития.