Dziecko jako podmiot katechezy w kontekście zmieniającej się sytuacji społeczno‑kulturowej

Dokumenty Kościoła na temat katechezy postulują postrzeganie dzieci jako aktywnych i świadomych podmiotów przekazu wiary. Artykuł podejmuje kwestię rozumienia podmiotowości dziecka w historii katechezy oraz problematykę dzieciństwa we współczesnej kulturze. Dzieci żyją w coraz bardziej skomplikowanym świecie, w którym dochodzą do głosu takie zjawiska jak indywidualizm, pluralizm i zerwanie z tradycją. W tym kontekście pojawia się pytanie o zadania, które ma do spełnienia katecheza, by sprostać wyzwaniom obecnego czasu i jednocześnie pozostać „wierną człowiekowi”. W tym celu konieczne jest przede wszystkim uznanie prawa dziecka do „pierwszej naiwności”, poszukiwanie adekwatnego języka oraz uczenie wiary, a nie tylko religii.

Christian anthropology is personalistic, i.e. the man is a person who has unique position among other beings. The current catechetical documents of the Church require therefore that those to whom communication of the faith is addressed are seen as active, conscious subjects and not as passive objects of education. This also applies to children. Social changes of the past 20 years have had a decisive influence on the situation of the child in Poland. The article approaches the issue of understanding the child’s subjectivity in the history of catechesis as well as the problems of childhood in contemporary culture. It may be said that the children of today live in an increasingly complex world in which such processes as (i) individualism, (ii) pluralism and (iii) breaking the continuity of tradition come to the fore. In this context, the question arises what tasks catechesis has to perform, in order to meet the challenges of our times. At the same time catechesis should remain faithful to the principle that in the process of the faith communication, the child must be an active subject, conscious and co‑responsible, and not merely a silent and passive recipient. For this purpose it is necessary (i) to recognize the right of the child to “first naivety”, (ii) to search for an adequate language and (iii) to teach the faith, not just religion by means of incorporating elements of the celebration combined with recounting the history of salvation to the catechetical process.