Rekonstrukcja Iraku i Syrii jako obszarów pokonfliktowych (2003–2018)

Post-conflict reconstruction means strengthening state structures in cooperation with the legitimate authorities of that state or building these structures anew in the case of the so-called failed state. The reconstruction of Iraq after 2003 can be seen in both of the above situations and the desired scenario is quite clear and „straight” – stabilization is connected with the need to guarantee equal rights for Sunni and Shia and satisfy the national aspirations of the Kurds. Syria, on the other hand, remains a serious challenge to the theoretical considerations of the reconstruction because it is not a failed state, but its authorities are not treated as unambiguously legitimate by the international community. The reconstruction of Syria means, above all, the necessity of providing the population with basic needs. The change of the political regime from authoritarian to democratic is very desirable, but the example of violent de-baathification in Iraq demonstrates that such a step may result in the marginalization of the Alawits and thus, another conflict. The future of Iraq and Syria depends to a large extent on the will of the external factor, that is, the political will of the great powers conditioned by their interests.

Pokonfliktowa rekonstrukcja to umacnianie struktur państwa we współpracy z jego prawomocnymi władzami lub też budowanie tych struktur od nowa w przypadku tzw. państwa upadłego. Rekonstrukcję Iraku po 2003 r. można rozpatrywać w ramach obydwu przedstawionych powyżej sytuacji i pożądany scenariusz kreśli dość klarowną i „prostą” drogę – stabilizacja wiąże się z koniecznością zagwarantowania równych praw sunnitom i szyitom oraz zaspokojenia aspiracji narodowych Kurdów. Syria pozostaje natomiast poważnym wyzwaniem dla teoretycznych rozważań o rekonstrukcji z racji tego, że nie jest państwem upadłym, ale jej władze nie są traktowane jako jednoznacznie prawowite przez społeczność międzynarodową. Rekonstrukcja Syrii oznacza przede wszystkim konieczność zaspokojenia przez państwo podstawowych potrzeb ludności. Zmiana reżimu politycznego z autorytarnego na demokratyczny jest bardzo pożądana, ale przykład gwałtownej debaasyfikacji Iraku pokazuje, że krok taki może spowodować marginalizację części społeczeństwa skupionego wokół Baszara al-Asada, jej poczucie zagrożenia i chęć obrony swoich pozycji, a więc kolejny konflikt. Przyszłość Iraku i Syrii zależy w dużej mierze od woli czynnika zewnętrznego, czyli woli politycznej wielkich mocarstw – uwarunkowanej ich interesami.