Ekonomia i polityka na Ukrainie po 1991 roku wobec zagrożeń eksploatacji Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej

In the Perestroika period a whole range of the Ukrainian opposition organizations demanded from Soviet authorities to stop building another nuclear reactors in Ukraine and to shut down the Chernobyl nuclear power station. However these demands didn’t cause any concrete actions of politicians neither then nor when Ukraine became independent. The shutdown of power station in Chernobyl (15 December 2000) wasn’t a result of voluntary action of Ukrainian authorities but rather the consequence of intense pressure of states forming the ‟Great Seven” and the European Commission. The shutdown of reactor no. 3 was also a beginning of the long process of decommission of the power plant and the further minimization of the Chernobyl accident consequences in Ukraine. It also brought about serious changes in social life, which first affected residents of the city Slavutych – the new town for the victims of Chernobyl catastrophe. It was Ukrainian authorities who could solve problems by efficient use of the support from international donors, including huge financial resources and Western technological achievements.

Pod koniec lat 80. w okresie w okresie przemian zainicjowanych przez Michaiła Gorbaczowa ukraiński ruch niepodległościowy domagał się od władz komunistycznych zaprzestania budowy obiektów jądrowych na terenie Ukrainy, a także wyłączenia z eksploatacji Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej (CzEJ). Po uzyskaniu niezależności państwowej w 1991 r. władze Ukrainy skasowały moratorium na budowę nowych reaktorów i zmierzały do dalszej eksploatacji CzEJ. Zamknięcie elektrowni w Czarnobylu 15 grudnia 2000 r. było rezultatem wspólnego nacisku Komisji Europejskiej i najbardziej rozwiniętych gospodarczo państw świata, tzw. Wielkiej Siódemki. Decyzja ta nie rozwiązała jednak wszystkich problemów związanych z minimalizacją skutków katastrofy na Ukrainie, a była jedynie początkiem bardzo długiego procesu wyłączania z eksploatacji CzEJ. Ponadto wywołała szereg komplikacji o charakterze socjalnym, które szczególnie mocno dotknęły mieszkańców Sławutycza – miasta wybudowanego w 1986 r. dla rodzin ewakuowanych z Prypeci. Najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na rozwiązanie problemów z dziedziny bezpieczeństwa ukraińskiej energetyki jądrowej i ochrony socjalnej jej obywateli był poziom efektywności wykorzystania znacznego wsparcia państw Zachodu zarówno finansowego, jak i technologicznego.