W POSZUKIWANIU ZMIANY, CZYLI FILOZOFIA W PRAKTYCE. TRANSFORMACJA BOGOTY WEDŁUG ANTANASA MOCKUSA

Artykuł jest częścią szerszej dyskusji na temat strategii rozwoju terytorialnego opartych na kulturze i sztuce. Analizie poddana została polityczna wizja Antanasa Mockusa realizowanej podczas dwóch kadencji, które pełnił on na stanowisku mera kolumbijskiej stolicy (1995 i 2001). Mockus – ekscentryczny matematyk, filozof i profesor Uniwersytetu Narodowego – podjął próbę przekucia swoich akademickich refleksji w narzędzia społeczno-politycznej reformy miasta. Bogota lat dziewięćdziesiątych była miejscem od dawna zmagającym się z konsekwencjami przeciągającego się konfliktu zbrojnego, narkoterroryzmu oraz ulicznej przemocy. Poprawa tej sytuacji miała się dokonać m.in. przy pomocy sztuki i performance’u, które zostały użyte jako środki zachęcające mieszkańców do zaangażowania w życie stolicy oraz sposób na przemianę normatywno- moralną miasta. Ten swoisty eksperyment socjotechniczny promujący pozytywne wzory współżycia społecznego, był próbą walki z naczelnymi problemami stolicy. W artykule zaprezentowano teoretyczne koncepcje Mockusa oraz praktyczne przykłady ich zastosowania. Przedstawiono efekty implementacji zastosowanej w Bogocie strategii rozwoju, wraz z krytyką podejścia wskazującą idące za nią wyzwania i bariery.

The article is a part of a broader discussion about municipal development strategies based on art and culture. It analyzes the policies adapted in Bogota by Antanas Mockus – twice a mayor of the Colombian capital city (1995 and 2001). This eccentric mathematician, philosopher and professor at the National University decided to change his academic ideas into tools of urban socio-political transformation. Bogota of the 90th was a place that for years had been tormented by consequences of a brutal armed conflict, narco-terrorism and waves of common crime. To normalize the dramatic situation Mockus decided to turn the city into a unique social experiment combining (quasi)artistic incentives with normative change and participatory stakeholding. By theatrical and performative means he tried to show the importance of cultural regulations and thereby transform people’s mindsets in order to help out tackling corruption, violence and social disorder. The analysis presents both Mockus theoretical vision and practical examples of its implementation. It also offers several points of critics, outlining some practical, social and institutional challenges of the approach.