Metalepsa jako strategia narracyjna w dziełach literackich i filmowych (analiza zjawiska na wybranych przykładach)

Przedmiot niniejszej rozprawy stanowią strategie narracyjne powiązane z metalepsją: logicznie zakazane przejścia, niemożliwe transgresje, postacie fikcyjne przemierzające granice pomiędzy poziomami (nie)rzeczywistości, gry z „ramą” artystycznej prezentacji. Pojęcie metalepsy wywodzi się z retoryki, a na pole narratologii zostało zaanektowane w latach 70. przez Gérarda Genette’a, autora Figures III. Rozprawa francuskiego teoretyka stała się punktem wyjścia dla kolejnych badań skupiających się wokół zagadnienia metalepsy, które szczególną popularność zdobyły na zachodzie Europy. Jak zauważono, metalepsa charakteryzuje się potencjałem komicznym (czego doskonały przykład stanowi film Purpurowa Róża z Kairu Woody’ego Allena), jednak jej funkcje wydają się o wiele bardziej złożone. Analizowane przykłady wykorzystania metalepsy jako strategii narracyjnej (m.in. proza Julia Cortázara) uwydatniły specyfikę oddziaływania owej figury na odbiorcę. Korespondując z takimi zjawiskami, jak „mise en abyme” czy „tekst w tekście”, metalepsa kieruje uwagę na postać samego odbiorcy, czytelnika lub widza, naznacza poniekąd i jego egzystencję ontologiczną niepewnością…