Eklezjalna świadomość prawosławia a ekumenia

Wszyscy chrześcijanie wyznają wiarę w „jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół”. Nie wszyscy jednak w ten sam sposób rozumieją eklezjalny charakter swojego wyznania i innych wspólnot chrześcijańskich. W tym kontekście rodzi się zasadnicze pytanie: Jaka jest eklezjalna świadomość prawosławia i jakie wynikają z tego konsekwencje dla dialogu ekumenicznego? Należy od razu zaznaczyć, że próba odpowiedzenia na to pytanie niesie z sobą podwójną trudność. Z jednej strony prezentowany temat jest bardzo obszerny i nie sposób wyczerpać go w jednej wypowiedzi – będziemy zatem zmuszeni do pewnych uogólnień, do odniesienia się jedynie do najważniejszych wymiarów tej bogatej problematyki. Z drugiej zaś strony trudność wynika z braku oficjalnego stanowiska całego Kościoła prawosławnego w kwestii samoświadomości eklezjalnej oraz stosunku do chrześcijan innych denominacji. Należy zauważyć, iż Kościół prawosławny nie posiada „Magisterium Kościoła” w rozumieniu katolickim, które określałoby oficjalną i aktualnie obowiązującą całe prawosławie naukę w badanej kwestii. W konsekwencji – poza oficjalnymi wypowiedziami lokalnych Kościołów prawosławnych – zdani jesteśmy w tej materii na wielość opinii teologicznych, niejednokrotnie sprzecznych między sobą. Uwzględniając powyższe trudności, prezentowany temat rozwiniemy w trzech punktach: (1) U podstaw samoświadomości Kościoła prawosławnego; (2) Status eklezjalny innych wyznań chrześcijańskich; (3) Rozumienie ekumenicznego zaangażowania.