Język współczesnej pedagogiki w perspektywie komparatystyki myśli pedagogicznej. Wybrane przykłady zmian leksykalnych

The article concerns the changes that have been made and are being made in the field of basic pedagogical concepts, in the period from 1989, that is from the beginning of the socio-political transformation, to the present day. The analyses included in the text focused on the consequences of the change of language for pedagogy, its identity and status as a scientific discipline. I place a special emphasis on the language understood as a collection of symbols used by researchers interested in a selected fragment of reality. To illustrate the above-mentioned processes, I applied the lexical and semantic criterion referring to the resources of the contemporary language of pedagogy and meanings, its basic research categories. The texts begin with remarks about language and concepts as a linguistic representation of a specific fragment of social reality, in this case of education. Then, I pay attention to those conceptual categories that directly concern the subject of research in contemporary pedagogy and its properties. On this basis, I point to the selected examples of processes that implement this change, and then the consequences that, in my opinion, it brings to the practice of contemporary pedagogy.

Artykuł dotyczy zmian, jakie dokonały i dokonują się w zakresie podstawowych pojęć pedagogicznych, w okresie od 1989 roku, czyli od rozpoczęcia transformacji społeczno-ustrojowej do dnia dzisiejszego. Analizy zawarte w tekście skoncentrowane zostały na konsekwencjach, jakie niesie zjawisko zmiany języka dla uprawiania pedagogiki, jej tożsamości i statusu jako dyscypliny naukowej. Szczególną wagę przywiązuję przy tym do języka rozumianego jako zbiór symboli, którym posługują się badacze zainteresowani wybranym fragmentem rzeczywistości. Aby zobrazować wyżej wskazane procesy zastosowałam kryterium leksykalno-semantyczne, odnoszące się do zasobów języka współczesnej pedagogiki i znaczeń, podstawowych dla niej kategorii badawczych. Tekst rozpoczynają uwagi dotyczące języka oraz pojęć, jako językowych reprezentacji określonego fragmentu rzeczywistości społecznej, w tym przypadku edukacyjnej. Następnie zwracam uwagę na te kategorie pojęciowe, które bezpośrednio dotyczą przedmiotu badań współczesnej pedagogiki oraz jego właściwości. Na tej podstawie wskazuję wybrane przykłady procesów urzeczywistniających tę zmianę, a dalej konsekwencje, jakie moim zdaniem niesie ona dla uprawiania współczesnej pedagogiki.