Kryzys (w) edukacji i jego przezwyciężenie według Jana Amosa Komeńskiego i Emanuela Rádla

Education and Bildungare currently in deep crisis. To understand its essence and the possibilities of overcoming, the author refers to the thoughts of Jan Amos Comenius and Emanual Rádel. Despite the time distance, their pedagogical work remains current and inspiring. The article consists of three parts. The first reconstructed Comenius’ views regarding education and Bildung as a peculiar way of pedagogical impact and its importance in the educational process of achieving the fullness of humanity – both by an individual and by society. The second part discusses Rádel, a 20th-century naturalist and philosopher who, like Comenius, noticed the problems of education and thought about ways to solve them. At the end, the positions of both thinkers were confronted, looking for inspiration to overcome the contemporary crisis (in) education.

Wychowanie i kształcenie są współcześnie pogrążone w głębokim kryzysie. Żeby zrozumieć jego istotę i możliwości przezwyciężenia, autorka odwołuje się do myśli Jana Amosa Komeńskiego i Emanuela Rádla. Pomimo dystansu czasowego ich twórczość pedagogiczna pozostaje wciąż aktualna i inspirująca. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej zrekonstruowano poglądy Komeńskiego odnośnie wychowania jako swoistego sposobu oddziaływania pedagogicznego i znaczenie wychowania w edukacyjnym procesie dochodzenia do pełni człowieczeństwa – tak przez jednostkę, jak i społeczeństwo. Druga część dotyczy postaci Rádla, XX-wiecznego przyrodoznawcy i filozofa, który – podobnie jak Komeński – zauważał problemy (w) edukacji i zastanawiał się nad sposobami ich rozwiązania. Na zakończenie skonfrontowano stanowiska obu myślicieli, poszukując inspiracji do przezwyciężenia współczesnego kryzysu (w) edukacji.