Uczeń czy książka? Pedagogika Jacka Woronieckiego jako podpowiedź dla wspołczesnych systemów wychowania

Celem artykułu jest rozważenie aktualności etyki Jacka Woronieckiego ze względu na obecny w niej postulat kształtowania ludzkiego charakteru. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza jest poświęcona definicji sprawności (kompetencji) moralnej, a druga ukazuje problem kompetencji moralnej w konfrontacji z katalogiem współczesnych wartości. Idąc za rozwiązaniami Woronieckiego, autorka podejmuje próbę określenia kompetencji moralnej jako dynamicznego zespołu cnót, tj. wypracowanych uzdolnień do wybierania i ochrony dobra moralnego. Według niej na kompetencję moralną składają się gotowość do spełniania jakiegoś działania oraz siła ją wyzwalająca. Ponieważ posiadanie tak określonych kompetencji moralnych łączy się z aktywizacją wysiłku autowychowawczego i rozwojem silnego charakteru, autorka uważa, że etyka Woronieckiego odpowiada na potrzeby współczesnej kultury o wysokim stopniu zindywidualizowania. Docenia także postulat Woronieckiego, aby osadzić proces wychowania na mocnym autorytecie moralnym wychowawcy: w systemie edukacji książkowa wiedza nie może zastąpić rzeczywistych relacji między uczniem a mistrzem.

The article considers the validity of Jacek Woroniecki’s ethics in terms of its demand for the development of human character. The article consists of two parts. Part 1 focuses on the definition of moral skill as a virtue and Part 2 deals with the problem of moral skills confronted with a set of contemporary values. Exploring Woroniecki’s solutions, the author attempts to define moral skills as a dynamic set of virtues, i.e. a developed ability to choose and protect the moral good. The author argues that the skill includes the readiness to perform a moral action and the action-liberating force. Given that such moral competence activates self-education and development of strong character, Woroniecki’s ethics meet the needs of contemporary culture, which is characterised by a high degree of individualism. Furthermore, it emphasizes the need to embed the process of education in the strong moral authority of educators: in the educational system, a real relationship between the master and the student cannot be replaced by book knowledge.