Niepewność, korupcja i granice podmiotowości w medykalizującym się świecie z perspektywy teorii władzy Michela Croziera i Erharda Friedberga

Tekst otwiera rekonstrukcja koncepcji władzy Michela Croziera i Erharda Friedberga. Zdaniem francuskich socjologów ograniczenia instytucjonalne są bardziej korzystne dla niektórych aktorów, a mniej korzystne dla innych. Owa różnica związana jest z różnym zasięgiem kontroli obszarów niepewności. Im większy zakres niepewności kontroluje dany aktor, tym większą ma on władzę. W tym kontekście korupcja pełni funkcję redukującą niepewność wpisaną w dany ład organizacyjny, zaś obszary niepewności w organizacji są jednocześnie czynnikami korupcjogennymi. W drugiej części wywodu scharakteryzowana zostaje medykalizacja, rozumiana jako proces poszerzania granic stosowalności medycyny na kolejne obszary życia społecznego. Jej konsekwencją jest powierzenie kadrze medycznej kontroli nad coraz większymi obszarami niepewności. Polska służba zdrowia, w świetle dostępnych badań, postrzegana jest jako obszar szczególnego nasilenia korupcji. Uważa się także, że w relacjach lekarz-pacjent ten drugi traktowany jest przedmiotowo. Fenomen ten tłumaczy teoria Croziera i Friedberga pokazująca, że korupcja jest konsekwencją dążenia pacjentów do upodmiotowienia się poprzez próbę wpływania na pozostające poza ich kontrolą obszary niepewności.

This paper begins with the conceptualization of corruption from the perspective of the theory of power of Michel Crozier and Erhard Friedberg. It is assumed that both power and corruption depends on the level of uncertainty that one is able to manage and control. Medicalisation is defined as a process of expanding the limits of applicability of medicine on further areas of social life. A medicine increases its level of control of uncertainty in social world thereby decreasing a level of individual patient’s agency. Corruption is thus considered as a means of reduction of the level of uncertainty as a patient is not able to influence this uncertainty by other means.