Kariery polityczne i kościelne biskupów Wojciecha i Jerzego Radziłłów- Koryfeuszów początku i końca XVI wieku - zarys problemu

We wczesnonowożytnej Koronie Polskiej i Wielkim Księstwie Litewskim biskupi-senatorowie byli nie tylko najważniejszymi urzędnikami w diecezji, ale także należeli do ścisłej elity politycznej, dlatego analiza ich karier powinna w równym stopniu uwzględniać obie sfery działalności. W artykule została podjęta próba wskazania czynników, które doprowadziły dwóch członków rodziny Radziwiłłów Wojciecha († 1519) i Jerzego († 1600) do biskupich mitr Wilna, a w przypadku Jerzego, także do kardynalskiego kapelusza i do Krakowa. Choć decydującym elementem ich kariery zdaje się być ich status społeczny (obaj należeli do jednej z największych i najpotężniejszych rodzin magnackich Wielkiego Księstwa Litewskiego), to wydaje się, ze bez wykształcenia, oraz osobistych zalet i talentów nie udałoby się im tak wiele osiągnąć w dziele reformy kościoła. Artykuł kończy się refleksją nad prawnymi i duszpasterskimi owocami ich pracy przekraczającymi granice kościelne i polityczne.

In the early modern Crown of Poland and the Great Duchy of Lithuania, the bishops-senators not only were the most important diocese officials but also belonged to the narrow political elite. That is why the analysis of their careers should take into consideration both these spheres. The article aims at pointing to factors which led two members of the Radziwiłł family – Wojciech († 1519) and Jerzy († 1600) to Cracow and galeri. Although the decisive element of their careers seems to be their social status (both belonged to one of the greatest and most powerful aristocratic family of the Great Duchy of Lithuania), it seems that without education and personal virtues and talents they would not have been able to achieve so much in the sphere of church reform. The article ends with reflection on legal and ministerial fruit of their work, reaching beyond ecclesiastical and political boundaries.