Marc-Antoine Jullien de Paris - od utopii heroicznej do pedagogiki porównawczej

Przedmiotem artykułu jest postać Marca-Antoine’a Julliena de Paris, ojca pedagogiki porównawczej, w kontekście jego biografii politycznej i pedagogicznej. Praca składa się z ośmiu części: 1) Nieruchomy poruszyciel komparatystyki, 2) Zdobywszy Bastylię…, 3) Powabność utopii, 4) Sperare non destiti, 5) Instytut w Yverdon, 6) Pedagogika porównawcza, 7) Krytyka Jullienowskiej nauki o wychowaniu oraz 8) Pewien zupełnie zapomniany francuski pedagog. Załączony został również pełen wykaz prac Marca-Antoine’a Julliena de Paris w języku francuskim. W artykule ukazano ewolucję jego poglądów – od republikańskich tradycji rodzinnych, edukacji, pełnego pasji zaangażowania w Rewolucję 1789 roku w Paryżu, karierę polityczną u boku Robespierre’a, nagłe aresztowanie i zwątpienie w metody rewolucyjnej realizacji utopii heroicznej – społeczeństwa ludzi wolnych, równych i bratnich, zwrot ku poszukiwaniu spełniania tych idei przez wychowanie Nowego Człowieka. Poczesne miejsce zajmuje aspekt pedagogiczny: współpraca z Pestalozzim i von Fallenbergiem, pobyt w Instytucie w Yverdon, poszukiwanie pewnego narzędzia budowania i doskonalenia struktur i treści oświatowych i wreszcie stworzenie podwalin pod nową dziedzinę pedagogiki: komparatystykę. Praca zawiera także krytykę koncepcji pedagogicznych Marca-Antoine’a Julliena de Paris oraz krótką deskrypcję stanu jego współczesnej recepcji i statusu naukowego.