Popularyzowanie wiedzy o ubezpieczeniach społecznych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych

W artykule podjęto problematykę popularyzacji wiedzy o ubezpieczeniach społecznych w Polsce, którą jako swoje zadanie ustawowe realizuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Odniesiono się do defi nicji ‘popularyzacji wiedzy’ i przeanalizowano działania Zakładu – ich zakres, grupy docelowe, narzędzia, kanały dotarcia. Opisano także przygotowane przez ZUS projekty edukacyjne dla szkół (gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych 1), włącznie z wynikami ich pilotażu – opiniami uczniów i nauczycieli wskazującymi na konieczność wprowadzenia tej tematyki do programów nauczania w szkołach i na uczelniach w szerszym wymiarze. Pokazano wyzwania dla Zakładu w tym zakresie – wynikające ze skali zadania z jednej, a możliwości tej instytucji z drugiej strony. Podjęto także kwestię szerszego włączenia się instytucji państwa w proces budowy kapitału społecznego i zaufania do instytucji publicznych, jak również edukacji w zakresie odpowiedzialności obywateli za wspólnotę, w której żyją, przede wszystkim w kontekście ubezpieczenia się od ryzyk życiowych i odpowiedzialności indywidualnej za swoją przyszłość. Trzeba bowiem wziąć pod uwagę, że składki na ubezpieczenia społeczne często postrzegane są jako (kolejna) danina na rzecz państwa, a nie jako własne ubezpieczenie, co wskazuje, że w społeczeństwie brakuje wiedzy na temat istoty i zasad funkcjonowania ubezpieczeń społecznych. ZUS, jako jedna z niewielu instytucji, wychodzi temu naprzeciw – prowadzi wiele różnorodnych działań edukacyjnych, a także kompleksowych, tematycznych kampanii informacyjnych.

The article deals with the issue of popularizing knowledge about social insurance in Poland, which is implemented by the Social Insurance Institution as its statutory task. Reference was made to the definition of the ‘popularization of knowledge’ and there analyzed the activities of the Institution – their scope, target groups, tools, reach channels. ZUS education projects for schools (junior and junior high schools), including the results of their piloting, have also been described – the views of pupils and teachers indicating the need to introduce this subject into the curricula at schools and institutions of tertiary education. The challenges for the Institution in this regard were presented – resulting from the scale of the task on the one hand and the capacity of the institution on the other. It also raised the issue of a broader involvement of state institutions in the process of building social capital and trust in public institutions as well the educating of citizens to be responsible for the community in which they live, primarily in the context of insuring themselves against life risks and individual responsibility for their future. It must be taken into account that social insurance contributions are often seen as (another) tribute to the state and not as one’s own insurance, indicating that there is a lack of knowledge in society about the substance and principles of social insurances. The Polish Social Insurance Institution, as one of only a few institutions, faces up to this challenge – it conducts a variety of educational activities as well as comprehensive, theme-based information campaigns.