Mniejszość muzułmańska w Bułgarii

Według danych z 2011 roku, mniejszość muzułmańska w Bułgarii stanowi około 10% populacji tego kraju (577 139)1. Składają się na nią reprezentanci narodowości tureckiej, ale także Pomacy (czyli bułgarskojęzyczni mahometanie), Romowie oraz Tatarzy, choć – ze względu na specyficzny rozwój tożsamości tej grupy wyznaniowej na Bałkanach oraz doświadczenia przymusowej bułgaryzacji – podziały te są złożone i płynne. Obecność tak licznej mniejszości wyznaniowej w państwie, które do połowy XX wieku podkreślało swój ścisły związek z prawosławiem, a nieprzerwalnie prezentowało się jako homogeniczne pod względem struktury narodowościowej, rodziło wiele problemów, konfliktów oraz wyzwań w przeciągu nowej historii Bułgarii (aktualnych do dnia dzisiejszego). W niniejszym artykule pragnę się skupić na kluczowych zagadnieniach związanych z egzystencją muzułmanów na tym obszarze w przeciągu XX wieku: nad przejawami antyislamskiej polityki władz bułgarskich pod postacią zarówno wielkich akcji przymusowej bułgaryzacji i wysiedleń, stałych działaniach związanych z dyskryminacją tej mniejszości, źródeł tej polityki na polu kulturowym, a także współczesnej sytuacji wyznawców islamu w Republice Bułgarii po upadku komunizmu.

The paper is about the main problems of the policy of Bulgaria toward the Muslim minority since the beginning of 20th century till the present days. First of all, there is the analysis of the biggest assimilation action of the Muslims: in 1912, in 1942 and in the 1980s, during which Bulgaria tried to reduce the number of Muslims in the state (or even cleared out) by changing names from Arabic and Turkish to Bulgarian, forced Christianization and displacement. However they were not the only activities against that minority, which was discriminated since the creation of Bulgarian state in 1878. The roots of that policy are connected with the image of Islam and the “Turkish yoke” in Bulgarian national consciousness and culture, which defines representatives of the Muslims as “Islamized Bulgarians” and “traitors”. After the fall of communism and the democratic transformation in Bulgaria, the situation of the Muslim minority has significantly changed, which is connected with activity of the party, which represented their interests in the political scene, Movement for Rights and Freedoms and an affiliation of that Balkan state to European Union.