Rodzaje ośrodków pozbawienia wolności w Królestwie Polskim

In the 19th century imprisonment became the fundamental sanction in many European criminal and penal codes, including that of the Kingdom of Poland (Congress Poland). In the face of these changes an extensive discussion on the reform of the whole penitentiary system began in the state. Reformers of the Polish penal system, notably Julian Ursyn Niemcewicz, Ksawery Potocki, and Fryderyk Skarbek proposed numerous concepts. In such circumstances, central administration attempted to create a system of penitentiary institutions. The article describes six different centres of detention which operated in the Kingdom of Poland: police custody for the detention of people arrested by the police and convicted by courts operating by city mayors; detention centres operating by the Ordinary Police Courts, for criminals detained by the court decision in the course of the so-called elementary investigation, and criminals convicted for embezzlement and smuggling; civil custody for debtors to force them to perform their obligations; remand institutions for the detention of people awaiting sentencing; and criminal prisons for those already convicted. For those convicted for the gravest crimes the so-called roty aresztanckie (prisoner bases) were introduced in 1834.

W XIX w. w wielu europejskich kodeksach karnych, w tym także w Królestwie Polskim, kara więzienia stała się sankcją podstawową. W obliczu tych zmian w Królestwie Polskim rozpoczęła się szeroka dyskusja dotycząca reformy całego systemu organizacji więziennictwa. Pojawiają się liczne koncepcje polskich reformatorów penitencjarnych, jak choćby Juliana Ursyn Niemcewicza, Ksawerego Potockiego, Fryderyka Skarbka. W takich warunkach centralne organy administracji rządowej podjęły próbę stworzenia systemu jednostek penitencjarnych. Artykuł opisuje sześć różnych ośrodków pozbawienia wolności funkcjonujących w Królestwie Polskim: areszty policyjne, w których przetrzymywano osoby zatrzymane przez władze policyjne lub skazane przez sądy burmistrzowskie; areszty detencyjne przy Sądach Policji Prostej, gdzie osadzano przede wszystkim przestępców zatrzymanych na mocy decyzji sądu w trakcie tzw. śledztwa pierwiastkowego, a także skazanych za defraudację czy kontrabandę; areszty cywilne dla dłużników w celu zmuszenia ich do wykonania ciążącego na nich zobowiązania; domy badań, w których przebywały osoby oczekujące na wyrok, a także więzienia karne dla osób już skazanych. Dla skazanych za najcięższe przestępstwa w roku 1834 wprowadzono tzw. roty aresztanckie.