Podstawy prawne decyzji w przedmiocie obywatelstwa polskiego. Analiza prawnoporównawcza przepisów obowiązujących od II Rzeczpospolitej do współczesności

Past Polish citizenship has a direct impact on current cases concerning the corroboration of Polish citizenship. This is extremely important with respect to current inheritance proceedings by citizens other than Polish, and there is a presumption regarding Polish citizenship of their ancestors. The applicable decision corroborating or refusing to corroborate Polish citizenship is issued by the governor (voivode) holding jurisdiction over the place of residence or the last place of residence of the person mentioned in the application. It should be noted that such procedures follow of a number of laws no longer in force, including the Act of 20 January 1920 on citizenship of the Polish State (Polish Journal of Laws of 1920, No. 7, item 44), the Act of 9 April 1938 on universal military duty (Polish Journal of Laws of 1938, No. 25, item 220), the Act of 8 January 1951 on Polish citizenship (Polish Journal of Laws of 1951, No. 4, item 25), the Act of 15 February 1962 on Polish citizenship (Polish Journal of Laws of 2000, No. 28, item 353, with later amendments), and others. The decision corroborating Polish citizenship does not have a solely material dimension, i.e. referring to such tangible financial benefits as recovery of inheritance, but also an emotional one connected to the return to homeland and confirmation that one is a fullfledged citizen.

Posiadanie obywatelstwa polskiego w przeszłości ma bezpośredni wpływ na obecnie toczące się sprawy w przedmiocie potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego. Jest to niezwykle istotne z uwagi na współczesne postępowania o stwierdzenie nabycia spadku przez osoby, które nie są obywatelami polskimi, a co do ich wstępnych istniało domniemanie posiadania obywatelstwa polskiego. Stosowną decyzję w przedmiocie stwierdzenia bądź odmowy potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zamieszkania osoby, co do której składany jest wniosek. Wskazać należy, iż przedmiotowe postępowania toczą się w oparciu o szereg nieobowiązujących ustaw, m.in. ustawę z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz.U. z 1920 r., nr 7, poz. 44), ustawę z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz.U. z 1938 r., nr 25, poz. 220), ustawę z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz.U. z 1951 r., nr 4, poz. 25), ustawę z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz.U. z 2000 r., nr 28, poz. 353 z późn. zm.) i inne. Decyzja potwierdzająca posiadanie obywatelstwa polskiego ma nie tylko wymiar, który może być ujmowany jako stricte materialny, czyli odnoszący się do uzyskania wymiernych korzyści majątkowych w postaci odzyskania spadku, ale również emocjonalny, jako powrót do ojczyzny, potwierdzenie, że dana osoba jest obywatelem w pełnym znaczeniu tego słowa.