Etyka prawnicza Davida J. Lubana: moralna ocena czynów, podmiotowość, odpowiedzialność

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie teorii etyki prawniczej Davida Lubana. W zaproponowanym przeze mnie odczytaniu projekt amerykańskiego filozofa prawa można rozrysować za pomocą trzech wymienionych w tytule filarów: moralnej oceny czynów, podmiotowości oraz moralnej odpowiedzialności. W ich świetle wyłania się stanowisko D. Lubana, postulujące zachowanie odrębności jednostki jako wykonawcy roli prawnika wobec struktury instytucjonalnej. W związku z tym działanie prawnika powinna charakteryzować sytuacja niepokoju związana z pytaniem: jak mam postąpić? Główną osią projektu D. Lubana jest krytyka stanowiska standardowego zakładającego zasadę niezależności moralności instytucjonalnej od moralności społecznej oraz indywidualnej. Zasada neutralności zakłada, że moralność roli zawodowej powinna ograniczać się do wymiaru instytucjonalnego. Takie rozstrzygnięcie zapobiec ma (zwłaszcza w przypadku zawodu adwokata) indywidualnej ocenie zachowania klienta, czy też – szerzej – wykonywaniu roli według własnego uznania.

The purpose of this paper is to present the theory of legal ethics by David J. Luban. The reading of this American philosopher’s project I would like to propose focuses around the three pillars mentioned in the title: the moral evaluation of acts, subjectivity, and moral responsibility. Luban’s theory postulates maintaining the autonomy of an individual performing a lawyer’s role in relation to the institutional structure. Therefore, a lawyer’s activity should be characterised by anxiety and questions ‘what should I do?’ The main axis of Luban’s project is criticism of the standard view supporting the principle that institutional morality is independent of social or individual morality. The principle of neutrality assumes that the morality of a professional role should be limited to the institutional dimension. Such an approach is supposed to prevent (especially in case of an attorney) any individual assessments of the client’s behaviour, or – in a broader sense – performing the professional role at one’s own discretion.