Dialog personalistyczny a poznanie prawa naturalnego

Artykuł dotyczy poznania prawa naturalnego na drodze personalistycznej introspekcji i personalistycznego dialogu. Autor stawia tezę, iż negacja klasycznej metafizyki, jaka ugruntowała się w nowożytności, znajdując swój szczyt w myśli postmodernistycznej, w rezultacie prowadzi do alienacji człowieka w sferze nie tylko jego pracy, ale też w całej jego sferze duchowej. W tym kontekście filozofia dialogu była tylko częściową odpowiedzią na te problemy, rodząc się z inspiracji religijnych (Buber, Rosenzweig) oraz antytotalitarnych (Levinas). Filozofii tej brakuje bowiem oparcia się o antropologię personalistyczną, co pozwalałoby na przejście od bytu do powinności, tj. od poznania człowieka do określenia jego powołania etycznego oraz do ujęcia jego celów prawno-naturalnych. Według autora poprzez nowoczesne, fenomenologiczno–psychologiczne ujęcie ludzkiego doświadczenia to właśnie Karol Wojtyła już w połowie XX wieku zbudował podwaliny pod nową personalistyczną koncepcję etyki i prawa naturalnego, zakorzenione w tradycji klasycznej, ale jednak już ją przekraczające. Zdaniem autora artykułu tylko pełne ujęcie ludzkiego doświadczenia – duchowego, aksjologicznego, etycznego i prawnonaturalnego poprzez poznanie samego siebie (introspekcja personalistyczna) oraz innych (dialog personalistyczny) we wszystkich sferach osoby (intelektualno – duchowej, somatycznej, emocjonalnej) daje możliwość współpracy ludzkiej w budowaniu dobra wspólnego.

The article concerns cognition of natural law in the process of personalistic introspection and personalistic dialogue. The author points out that the negation of metaphysics that was established in modernity, achieving its zenith in the post-modern thought, leads as a result to alienation of a human being, not only in the sphere of his work, but in his whole spiritual sphere. In this context dialogical philosophy was only a partial answer to these problems, being born out of religious (Buber, Rosenzweig) or anti-totalitarian inspirations (Levinas). This philosophy is not based upon personalistic anthropology which would enable to go from being to obligation, i.e. from cognition of a human being to specifying his ethical vocation and his natural law aims. In the author’s opinion it was Karol Wojtyła in the middle of the 20th century who built the foundations of the new personalistic concept of ethics and natural law through a modern phenomenological and psychological approach of human experience. This concept was rooted in the classical tradition, but it exceeded this tradition at the same time. In the author’s opinion only the full approach of human experience which means spiritual, axiological, ethical and natural law experience through self cognition (personalistic introspection) and cognition of other people (personalistic dialogue) in all spheres of a person (intellectual – spiritual, somatic and emotional) gives a possibility for human cooperation in building a common good.