Trzy źródła juryscentryzmu – filozofia prawa Artura Kozaka

Zasadniczym zamierzeniem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja stanowiska polskiego filozofa prawa Artura Kozaka przez pryzmat jego głównych filozoficznych i socjologicznych założeń. A. Kozak w swojej twórczości położył podwaliny pod nowatorską koncepcję filozofii i teorii prawa nazwaną przez niego juryscentryzmem. Mimo nagłej śmierci A. Kozaka w 2009 roku i wynikającego stąd nieukończenia jego flagowego projektu, juryscentryzm nadal pozostaje źródłem inspiracji dla filozofów prawa, przede wszystkim ze względu na twórcze wykorzystanie w nim min. filozoficznej tradycji interpretacjonizmu (w sformułowaniu Hansa Lenka), teorii wewnętrznego punktu widzenia Herberta L. A. Harta czy też teorii społecznego powstawania rzeczywistości Petera Bergera i Thomasa Luckmanna. W pierwszej części niniejszej pracy zrekonstruuję niedokończone stanowisko juryscentryzmu, zgodnie z intencjami jego autora wyłożonymi w tekście pt. Granice prawniczej władzy dyskrecjonalnej (juryscentryzm jako fakt kultury i postulat etyczny), a następnie, w części drugiej, przybliżę trzy najważniejsze moim zdaniem źródła tego stanowiska, aby pokazać jego oryginalność w polskiej filozofii i teorii prawa.

The main aim of this article is to reconstruct the theoretical project of the Polish legal philosopher Artur Kozak, while focusing on its core philosophical and sociological assumptions. In his writings A. Kozak laid the foundations for a unique philosophical standpoint called juriscentrism. Despite the sudden death of A. Kozak in 2009, with his flagship project left incomplete, juriscentrism still possesses great potential, mainly because of its innovative reception of Hans Lenk’s interpretationism, Herbert L.A. Hart’s internal point of view concept, and Peter Berger’s and Thomas Luckmann’s sociological theory. In the first section of this article I provide a general reconstruction of A. Kozak’s project, in accordance to his intentions which were laid down in his text entitled The Limits of Judicial Discretion (juriscentrism as a cultural fact and an ethical postulate), and afterwards, in the second section, I analyse the three important sources of this project to show what distinguishes juriscentrism from other concepts in the Polish legal theory and philosophy.