Nauki prawne wobec problemu polityczności: zagadnienia wybrane z perspektywy jurysprudencji krytycznej

Wzrastające zainteresowanie związków zjawisk prawnych z politycznością uzasadnia podjęcie problemu polityczności nauki prawa. Artykuł podejmuje problem związków z politycznością dwóch subdyscyplin prawniczych – analitycznej teorii prawa oraz dogmatyki prawniczej, prowadząc rozważania z perspektywy jurysprudencji krytycznej, będącej prawniczą aplikacją teorii krytycznej. W tym celu najpierw definiuje pojęcie polityczności, rozumianej w duchu Mouffe jako wymiar antagonizmu leżący u podstaw każdego społeczeństwa. Tak rozumianą polityczność (the political) należy odróżnić od polityki (politics) oraz poszczególnych polityk (policies). Co się tyczy analitycznej teorii prawa, artykuł stawia tezę, iż jest ona programowo (choć milcząco) polityczna, a jej nastawienie badawcze sprowadza się do blankietowej afirmacji formy prawnej, przy uchyleniu się do ustosunkowania się konkretnego do jego treści. Z kolei co się tyczy dogmatyki prawniczej, nawiązując do Sawy Frydmana artykuł stawia tezę, iż dogmatyk, pomimo deklarowanej apolityczności, w rzeczywistości dokonując doktrynalnej wykładni prawa podejmuje kolejne decyzje, które są nie tylko decyzjami interpretacyjnymi, ale też politycznymi, bowiem wyznaczają kolejne etapy w antagonistycznych zmaganiach w społeczeństwie.

The growing interest in the connections between legal phenomena and the political (das Politische, le politique) justifies an analysis of the problem of the relationship of legal sciences towards the political. The article focuses on two juridical sub-disciplines: analytical legal theory and legal dogmatics, and the analysis is conducted from the perspective of critical jurisprudence, a juristic application of critical theory. Towards this end, first the concept of ‘the political’ is defined, along the lines of Chantal Mouffe, as a dimension of antagonism, which lies at the foundation of any society. The political, understood in this way, must be differentiated both from ‘politics’ and from ‘policies’. As far as analytical legal theory is concerned, the article claims that it is programmatically (yet tacitly) political, as it affirms the juridical form as such, abstracting from its concrete content. As far as legal dogmatics is concerned, the article claims, following Sawa Frydman, that the dogmatician, despite his declared apoliticality, when performing a doctrinal interpretation of law, makes in fact decisions which are not only interpretive, but also political ones, setting subsequent stages in the antagonistic struggles within society.