Wanda Błeńska i jej wkład w walkę z trądem jako chorobą stygmatyzującą

Dzieje trądu to historia wykluczenia i stygmatyzacji. Osoby dotknięte tę chorobą były traktowane jako nieczyste. Do XIX wieku w tłumaczeniu choroby opierano się na edukacji religijnej. Piętnowano ich, rozdzielano mężczyzn od kobiet, poddawano rytuałom oczyszczania. Drobnoustroje z rodziny Mycobacteriaceae zarażają tylko ludzi, co utrudniało prowadzenie laboratoryjnych i klinicznych badań nad tę chorobą w XX wieku. Trąd nadal występuje w Indiach, w Azji Południowo- Wschodniej, Afryce Równikowej, Ameryce Południowej.. Wanda Błeńska była pierwszą dyplomowaną lekarką, która podjęła się organizowania ośrodka leczenia trądu w Ugandzie. Dzięki jej staraniom w latach 1951-1993 wieś dla trędowatych w Bulubie (Uganda), która od 1934 r. była miejscem izolacji trędowatych i opieki nad nimi prowadzonej przez Małe Siostry Św. Franciszka, została przekształcona w ośrodek szkolenia i badań nad leczeniem trądu. Dr Błeńska zaczęła współpracować z rządem Ugandy i przyczyniła się do zmian w państwowym systemie opieki zdrowotnej dla trędowatych oraz stworzenia sieci stacji leczenia oraz edukacji społecznej. Celem niniejszej pracy jest analiza wkładu Wandy Błeńskiej w zmianę podejścia do tej choroby i stworzenia, który pozwolił wyjść z historycznie ugruntowanych idei zamkniętych leprozoriów. Takie podejście przyczyniło się do spadku liczby zachorowań i zmiany kulturowych zachowań stygmatyzujących zarażonych.

Leprosy is a serious contagious disease that stigmatizes the sick and often causes them to be excluded from society. A systematic struggle against it was only started in the nineteenth century, when it was possible to determine its causes. The short genesis of leprosy is to be only a brief introduction to the presentation of the character dr. Wanda Błeńska (1911-2014). This first Polish Catholic non-missionary doctor made a significant contribution to the development of assistance for lepers, mainly in Africa. In the years 1951–1993 she ran a leprosy treatment center in the village of Buluba in Uganda, where she created a system of care for patients with this disease. Thanks to her efforts, the village for lepers in Buluba, which from 1934 was a place of isolation and care provided by the Little Sisters of St. Francis, was transformed into a center for training and research on the treatment of leprosy. Dr. Błeńska began to cooperate with the Uganda government and contributed to changes in the state health care system for lepers and the creation of a leprosy treatment network throughout the country. The purpose of this presentation is therefore to show not only her scientific path, but her work and initiatives (i.e. the use of modern pharmacology, center development, holistic approach to patients and others) undertaken to improve health care. Thanks to her actions, public health education and prophylaxis of leprosy became available to thousands of people and changed the approach to this disease, and leprosy treatment in Uganda received a new “face”. In 1994 one of the buildings of the St. Francis hospital complex in Buluba was named after Dr. Wanda Błeńska (The Wanda Blenska Training Centre)