Działalność dobroczynna polskich organizacji kobiecych w Toruniu w latach 1914–1918

Artykułu porusza problematykę związaną z działalnością dobroczynną polskich organizacji kobiecych w Toruniu w latach 1914-1918. I wojna światowa wymogła na Toruniankach pochodzenia polskiego nie tylko zintensyfikowanie oraz poszerzenie zakresu działalności istniejących już organizacji, ale również zakładanie nowych stowarzyszeń. Analiza materiału źródłowego dowiodła, iż najprężniej działającą organizacją kobiecą był Komitet Niesienie Pomocy Ofiarom Wojny w Królestwie Polskim, na czele którego stanęły przedstawicielki toruńskiej inteligencji – Helena z Kawczyńskich Steinborn, Wanda Szumanówna, Helena Piskorska, ziemianka i arystokratka hrabina Maria Potocka oraz asystujące im Maria Swinarska i Hanna Kirmesówna. Ów Komitet niósł pomoc Polakom głównie na terenach Królestwa Polskiego objętych działaniami zbrojnymi. Autor scharakteryzował także pracę kobiet w organizacjach o charakterze lokalnym, wspierających ludność zamieszkującą Toruń. Największe zasługi na tym polu położyły głównie działaczki zrzeszające się w ramach takich organizacji jak: Towarzystwo Pań św. Wincentego a’Paulo, Stowarzyszenie Personału Żeńskiego w Handlu i Przemyśle oraz „Wełnianka”, Pomorskie Towarzystwo Ziemianek. Głównym źródłem ich finansowania były datki zbierane podczas organizowanych uroczystości zarówno o charakterze patriotycznym, jak i towarzyskim. Zgromadzone pieniądze przekazywane były na rzecz Torunian znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej.

The article addresses the problem connected with the charitable activity of Polish women’s organizations in Toruń in the years 1914 –1918. WWI forced Toruń’s women of Polish origin not only to intensify and extend the activity of the existing organizations, but also to set up new institutions. The analysis of the source material proved that the most vigorous women’s organization was the Committee for Helping Victims of War in the Kingdom of Poland, headed by representatives of the Polish intelligentsia – Helena Steinborn née Kawczyńska, Wanda Szumanówna, Helena Piskorska, Maria Potocka (a landowner and aristocrat), who were assisted by Maria Swinarska and Hanna Kirmesówna. The Committee provided the aid to Poles mainly in the territory of the Kingdom of Poland which were affected by military actions. The author also described the work of women in local organizations sup-porting the inhabitants of Toruń. The most distinguished were here female activists from such organizations as: the Society of Ladies of St. Vincent à Paulo, the Society of Female Personnel in Trade and Industry, „Wełnianka”, the Pomeranian Society of Female Landowners. The main source of financing were donations collected during both patriotic and social ceremonies. Re-sources collected in this way supported Torun’s inhabitants who were in a poor und Ausweitung der Tätigkeit von bereits bestehenden Organisationen, son-dern auch die Gründung neuer Vereinigungen. Die Analyse des Quellenmaterials hat gezeigt, dass die am effizientesten arbeitende Frauenorganisation das Hilfskomitee für die Kriegsopfer im Kö-nigreich Polen war, an dessen Spitze Vertreterinnen der Thorner Intelligenz standen: Helena Steinborn geb. Kawczyńska, Wanda Szumanówna, Helena Piskorska, die Gutsbesitzerin und Aristokratin Gräfin Maria Potocka sowie als ihre Helferinnen Maria Swinarska und Hanna Kirmesówna. Dieses Komitee half vor allem den Polen in den Gebieten des Königreichs Polen, die von Kriegshandlungen betroffen waren. Der Autor beschreibt ebenso die Arbeit von Frauen in Organisationen von lokalem Charakter, die die Bevölkerung von Thorn unterstützten. Die größten Verdienste auf diesem Gebiet hatten vor allem Frauen in Vereinigungen wie der Gesellschaft der Frauen vom heiligen Vinzenz von Paul, dem Verein des weiblichen Personals in Handel und Industrie sowie der „Wełniankaˮ, der Pommerschen Gesellschaft der Gutsbesitzerinnen. Ihre Hauptfinanzquelle waren Spenden, die bei organisierten Feierlichkeiten von patriotischem oder gesellschaftlichem Charakter gesammelt wurden. Das gesammelte Geld war für Einwohner von Thorn bestimmt, die sich in einer schwierigen materiellen Lage befanden material condition.

Der Artikel beschäftigt sich mit der caritativen Tätigkeit polnischer Frauen-organisationen in Thorn in den Jahren 1914 –1918. Der Erste Weltkrieg ver-langte von den Thornerinnen polnischer Herkunft nicht nur eine Intensivierung