Napis w przestrzeni miasta (street art, mural i graffiti) Studium porównawcze Torunia i Łodzi

Celem pracy, poświęconej wybranym formom ulicznego folkloru współczesnego, jest analiza napisu w przestrzeni miejskiej, zwłaszcza: street artu, muralu i graffiti. Teren badawczy ograniczyłam do Torunia i Łodzi. Wybór ośrodków tłumaczę ich specyfiką: zarówno w Toruniu, jak i w Łodzi ważną rolę odgrywają napisy o tematyce kibicowskiej, w tym te podkreślające przynależność osiedlową grup tworzących graffiti. Dodatkowo ważnym zagadnieniem poruszanym w pracy jest napis, pełniący rolę dekoracyjną i oswajającą przestrzeń, a mianowicie mural i formy streetartowe. W tym przypadku skupiam się na różnicach, jakie występują w funkcjonowaniu obu typów napisów w badanych miastach. Śledząc street art, mural i graffiti jak również analizując rozmowy z ich twórcami i mieszkańcami obu miast, starałam się odpowiedzieć na pytanie o miejsce napisu w przestrzeni i jego rolę w kształtowaniu różnych form tożsamości (np. kibicowskiej, osiedlowej, miejskiej). Zwracałam też uwagę na podobieństwa i różnice w ich formie, w zakresie funkcji, a także zróżnicowaniu miejsc występowania. Rozważania opieram na obszernym materiale badawczym, który pozyskałam podczas badań terenowych prowadzonych od września 2012 do maja 2014 roku. Są to zapisy z obserwacji, zapisy i nagrania wywiadów z osobami tworzącymi napisy w przestrzeni miasta (legalnie bądź nielegalnie) oraz działającymi w różnego rodzaju organizacjach i stowarzyszeniach zajmujących się poruszaną przeze mnie tematyką. Podstawą prowadzonych analiz jest dokumentacja fotograficzna z Torunia i Łodzi.

The aim of the work, devoted to selected forms of the contemporary street folklore, is the analysis of signs in the city space, particularly street art, murals and graffiti. I restricted the research area to Torun and Lodz. The choice of the two cities was determined by their specific nature. Both in Torun and in Lodz signs left by sport fans play a very important role as they underline the alle-giance of a given group to a certain district. Another significant issue touched upon in the work is that of murals and street art- decorative forms of signs which familiarise the city space. Here I focused on the differences in the func-tion of both types of signs in the cities discussed in the article. Examining street art, mural and graffiti and analysing the conversations with their creators and inhabitants of both cities, I tried to answer questions concerning the place of such signs in the city space and their role in shaping various forms of identi-ty (e.g. the identity of a sport fan, the identity of a district, the identity of a city). I also underlined the similarities and differences in their form, functions and the place where they appeared. The foundation for my considerations is the research material which I acquired during the field research conducted from September 2012 to May 2014. The material consists mainly of observa-tion recordsfrom interviews with people creating signs in the city’s space (le-gally or illegally) and by working alongside various organisations and associa-tions dealing with the subject matter addressed in the article. The basis for the analysis is provided by photographic documentation from Torun and Lodz.

Die Arbeit befasst sich mit ausgewählten Formen moderner Straßenfolklo-re. Ihr Ziel ist die Analyse von Malereien im städtischen Raum, vor allem von Street Art, Wandmalerei und Graffiti. Das Untersuchungsgebiet beschränkt sich auf Thorn und Lodz. Die Wahl der Orte erklärt sich aus ihrer Besonder-heit: Sowohl in Thorn als auch in Lodz spielen Malereien mit Fußballfan-Thematik eine große Rolle, darunter solche, in denen die Zugehörigkeit von graffitischaffenden Gruppen zu einem Stadtteil hervorgehoben wird. Ein wei-teres wichtiges Phänomen, das in der Arbeit berührt wird, sind Malereien, die der Verschönerung und der Domestizierung des Raums dienen, und zwar Wandmalereien und Formen von Street Art. In diesem Fall konzentriere ich mich auf die Unterschiede, die bei den Funktionen beider Arten von Malereien in den untersuchten Städten auftreten. Bei der Betrachtung von Street Art, Wandmalereien und Graffiti wie auch bei der Analyse von Gesprächen mit ihren Schöpfern und Bewohnern beider Städte versuche ich, auf die Frage nach dem Ort von Malereien im Raum und deren Rolle bei der Herausbildung verschiedener Formen von Identität (z. B. über den Verein, die Siedlung oder die Stadt) zu antworten. Ebenso achte ich auf Ähnlichkeiten und Unterschiede in ihrer Form, ihrem Funktionsbereich und der Orte, an denen sie auftreten. Die Überlegungen stützen sich auf umfangreiches Quellenmaterial, das ich bei Untersuchungen vor Ort zwischen September 2012 und Mai 2014 gesammelt habe. Es handelt sich um Abschriften aus eigener Beobachtung, Abschriften und Aufnahmen von Interviews mit Personen, die (legal oder illegal) Malere-ien im städtischen Raum schaffen oder in verschiedenen Arten von Organisa-tionen und Vereinigungen tätig sind, die sich mit der von mir behandelten Thematik befassen. Grundlage der durchgeführten Analysen ist eine Sammlung von Fotografien aus Thorn und Lodz.