Zakres działalności księgowych w Kalifacie Islamskim (632–1418)

Cel: Celem artykułu jest ustalenie zakresu zadań księgowych w Kalifacie Islamskim w epoce średniowiecza na podstawie literatury przedmiotu opartej na źródłach pierwotnych. Metodyka/podejście badawcze: Analiza piśmiennictwa/ekspercki przegląd literatury, metoda interpretacji, metoda indukcyjna. Wyniki: Ustalono, że obowiązki księgowych i zakres ich odpowiedzialności były w średnio- wiecznej wspólnocie muzułmańskiej bardzo szerokie (wykorzystanie informacji z systemu rachunkowości w celu zagwarantowania, że przestrzegane są interesy ummy w kontekście prawa religijnego), podobnie jak poziom ich umiejętności. Poza obsługą siedmiu systemów księgowych obowiązujących w Kalifacie i znajomością skomplikowanych procedur rejestrowania i kontroli z tym związanych, księgowi musieli wykazać się umiejętnością sporządzania okresowych sprawozdań finansowych i budżetów, wykorzystywanych jako narzędzie kontroli wewnętrznej oraz do analizy i interpretacji sprawozdań. Pełnili również funkcję audytorów/rewidentów, audyt był bowiem obowiązkową praktyką w Kalifacie Islamskim. Występowali nie tylko w roli urzędników państwowych, lecz oferowali swe usługi również indywidualnym przedsiębiorcom (na potrzeby wywiązania się z płatności zakatu). Praktyczne implikacje: Artykuł pozwala lepiej zrozumieć historyczną ewolucję zawodu księgowego. Oryginalność/wartość: W artykule przedstawiono zagadnienia mało znane, jak przesłanki ewolucji zawodu księgowego w Kalifacie Islamskim, ustalając zakres jego zadań i uzupełniając w ten sposób lukę poznawczą.