Eksperyment powściągliwości w brytyjskiej i polskiej architekturze najnowszej

Amanda Levete, uznana brytyjska architekt, stwierdziła w trakcie swego ubiegłorocznego wykładu w Warszawie na zaproszenie Fundacji im. Stefana Kuryłowicza, że „epoka budynków-ikon już się skończyła. Teraz bardziej sensownie jest mówić o ikonografii terenu – czy o architekturze topografii”1. Ta uwaga konweniuje z przekonaniem autorki eseju o potrzebie większej subtelności interwencji, zwłaszcza w środowisku stricte historycznym, a z takim mamy do czynienia w przypadku realizacji w miastach polskich. Esej ma na celu refleksję nad tym, czy w najnowszej architekturze polskiej można też mówić o pewnym eksperymencie samoograniczenia ekspresji przez architektów? Innymi słowy, czy można mówić o przykładach eksperymentu powściągliwości, rozumianego jako daleko posunięty respekt wobec genius loci? Pytanie to wydaje się sensowne z uwagi na liczne spektakularne realizacje, np. obiektów kulturalnych po roku 2004. Czy są jednak obiekty, których architekci, nie rezygnując ze spełnienia wszystkich wymogów programowych, a nawet potrzeby reprezentacji, podążają za przekonaniem A. Levete?

Amanda Levete, an acclaimed British architect stated during her lecture for the Stefan Kuryłowicz Foundation in Warsaw last year that the age of architectural icons has passed and that it makes more sense today to discuss the iconography of a terrain – or of architecture of topography. That remark is very much in keeping with the view of the authoress of this essay on the necessity of greater subtlety of intervention, especially in the strictly historic environment. Such is an urban context in the majority of Polish towns. Thus the essay aims at pondering the question whether one can speak of a certain experiment of self-limitation of expression amongst Polish architects? In other words can one talk of the experiment of modesty and moderation understood as a farreaching respect towards the genius loci? The question seems adequate as there are many spectacular buildings, for instance ones built for cultural purposes after the year 2004. However, are there any architects who are aiming at fulfilling the need for representation while following the concept so aptly expressed by A. Levete?