SCIENTIFIC INFORMATION IN POLAND AS A MODEL AND REPRESENTATION OF SCIENCE

Science as a corpus of scientific statements is a simplified image; science is a social phenomenon, inseparable from the context, to which scientific information also belongs. It brings us not only the contents of what science holds, but also the image of science, scientific roles, research priorities, and many others. It is not only that institutions, products and routines of scientific information reflect the features of scientific endeavours; they also point to what is important and worth making an effort. They surround the scholar as a “white noise”, distributing a set of values, which are not fully verbalized and which are not openly taught. In earlier decades the dominating motifs were the scientific Weltanschauung and the respect for hierarchies in scientific communities. Currently, in Poland, it is publishing in journals. Institutions of scientific information strengthen and proliferate that model, and a cultural complex has emerged, with articles and their citations as its constitutive features. Theoretically, the system of scientific information is designed to support also empirical research and data collecting. It is obvious, however, that these elements are not only less vulnerable to parameters; they are also not so directly linked to individual success. And just this remains an object of everlasting desire, preserving mental barriers, which keep the scientific endeavour in Poland far from teamwork and social responsibility.

Nauka jako zbiór twierdzeń naukowych to uproszczony obraz; nauka jest zjawiskiem społecznym, nieodłącznym od kontekstu, do którego również należy informacja naukowa. Niesie nam ona nie tylko określone treści wypracowane w trakcie badań naukowych, ale także wizerunek nauki, role naukowe, priorytety badawcze itp. Instytucje, produkty i procedury informacji naukowej nie tylko zatem odzwierciedlają wyniki przedsięwzięć naukowych, ale wskazują również adeptom nauki, co jest ważne i warte wysiłku. Otaczając uczonego niczym „biały szum”, upowszechniają cały zespół wartości, które są słabo zwerbalizowane i nie podlegają świadomemu rozpowszechnianiu. Kiedyś w podejmowaniu przedsięwzięć badawczych chodziło głównie o wchłanianie wartości naukowych i poczucia hierarchii. Obecnie w Polsce jest to publikowanie w czasopismach; instytucje informacji naukowej nastawione są na wzmacnianie i upowszechnianie tego modelu. Uczelniane systemy obsługi badań naukowych premiują publikację artykułów, a w skali kraju wyrósł swoisty kompleks kulturowy z artykułami i ich cytowaniami jako elementami konstytutywnymi. Właściwie nie widać innej miary sukcesu naukowego, choć teoretycznie system informacji naukowej jest zaprojektowany tak, by doceniane były także badania empiryczne i gromadzenie danych. Widać jednak, że te elementy oceny są nie tylko mniej podatne na parametryzację – są także mniej bezpośrednio związane z indywidualnym sukcesem uczonego. On zaś pozostaje wciąż przedmiotem największego pożądania, nadając trwałość barierom mentalnym, które oddalają naukę w Polsce od pracy zespołowej, a nawet od poczucia odpowiedzialności społecznej.