Instytucja Pełnomocnego Rzecznika ds. Praw Człowieka w Turkmenistanie – w ymiar normaty wny i praktyka

Artykuł stanowi prezentację instytucji Pełnomocnego Rzecznika ds. Praw Człowieka w Turkmenistanie, określanego też oficjalnie Ombudsmanem Turkmenistanu. Instytu-cję Rzecznika ustanowiła Konstytucja Turkmenistanu w nowej redakcji z 14 września 2016 r., zaś szczegółowe unormowania zostały zawarte w ustawie o Ombudsmanie z 23 listopada tegoż samego roku. Regulacje ustawowe dotyczące Rzecznika spełniają na ogół standardy funkcjonujące w podobnych aktach obowiązujących w państwach demokra-tycznych. Jednak w realiach funkcjonującego w Turkmenistanie systemu autorytarnego, gdzie łamane są podstawowe prawa człowieka, nowa instytucja nie jest w stanie w prak-tyce spełniać funkcji do jakich została powołana. Świadczy o tym pierwszy raport Rzecz-nika za 2017 r., w którym wyraźnie brakuje spraw odnoszących się do praw człowieka pierwszej generacji. Właściwie dopóki w Turkmenistanie nie dojdzie do demokratycz-nych przemian i zmiany polityki władz państwowych w podejściu do ochrony praw i wol-ności jednostki, instytucja Rzecznika pozostanie organem fasadowym.

The article presents the institution of the Commissioner for Human Rights in Turkmen-istan, also officially referred to as the Ombudsman of Turkmenistan. The institution of Ombudsman was established in the Constitution of Turkmenistan in a new editing of 14 September 2016, and detailed regulations were included in the Law of 23 November 2016 “On Ombudsman”. Statutory regulations concerning the Ombudsman generally meet the standards of similar acts being in force in democratic countries. However, in the re-ality of the authoritarian system of Turkmenistan, where fundamental human rights are violated, the new institution is not able to perform the functions for which it was estab-lished. The evidence is the Ombudsman’s first report for 2017, which clearly lacks cas-es relating to human rights of the first generation. As a matter of fact, until democratic changes take place in Turkmenistan, as well as change in the policy of the state author-ities in their approach to the protection of individual rights and freedoms, the institu-tion of the Ombudsman will remain a facade institution.