Francuski model parlamentarnej kontroli polegislacyjnej

Artykuł podejmuje temat ewaluacji ustawodawstwa w parlamencie Francji. Francuski model oceny uchwalonego ustawodawstwa jest wysoce oryginalny i – w jakiejś mierze – niepowtarzalny. Rozstrzyga o tym przede wszystkim podniesienie działań ewaluacyjnych do rangi rozstrzygnięć konstytucyjnych i wyraźne uznanie, że tzw. ewaluacja polityk publicznych (évaluation des politiques publiques) jest jedną z funkcji parlamentu. Doświadczeń francuskich nie można raczej traktować jako wzorcowych dla ustanowienia procedur podobnej oceny w pracach analitycznych polskiego Sejmu. Te są bowiem prowadzone na zasadach ogólnego doradztwa naukowego i eksperckiego, które jednak z formalnego punktu widzenia nie są właściwą procedurą parlamentarną (jak ma to miejsce we Francji). Niemniej można sięgnąć po ogólny schemat metodologii ewaluacji, która niezależnie czy ocena uchwalonych ustaw prowadzona jest przez organy parlamentu (np. komisje) czy też podmioty wchodzące w skład Kancelarii Sejmu (np. BAS) może być zaadoptowany. Chodzi tu przede wszystkim o wprowadzenie dwóch poziomów takiej oceny, tj. poziomu oceny stopnia prawnej implementacji ustawy w życie (za pośrednictwem odpowiednich aktów wykonawczych) oraz poziomu właściwej oceny skutków jakie ustawa wywołuje (ocena merytoryczna). Wydaje się, że w ślad za rozwiązaniami francuskimi można by było również wprowadzić, jako rozwiązanie optymalne, temporalne założenia takiej kontroli, tj. okres sześciu miesięcy na ocenę tego, czy ustawa została przez rząd prawidłowo wprowadzona do obiegu prawnego oraz okres trzech lat na ocenę tego, czy skutki jakie ustawa wywołuje odpowiadają tym, jakie przewidywano w momencie przedłożenia projektu ustawy.

The article deals with the subject of evaluation of legislation in the French parliament. The French model for the assessment of adopted legislation is highly original and – to some extent – unique. This is mainly determined by the increase of evaluation activities to the rank of constitutional decisions and a clear recognition that the so-called evaluation of public policies (évaluation des politiques publiques) is one of the functions of the parliament. French experience can not be treated as a model for the establishment of similar assessment procedures in the analytical work of the Polish Sejm. These are carried out on the basis of general scientific and expert advice, which, however, from a formal point of view, are not the proper parliamentary procedure (as is the case in France). However, one can reach for a general scheme of evaluation methodology, which regardless of whether the assessment of adopted laws is carried out by parliament bodies (eg committees) or entities that are part of the Sejm Chancellery (eg BAS) can be adopted. This is primarily about the introduction of two levels of such an assessment, i.e. the level of assessment of the legal degree of implementation of the Act (through the relevant implementing acts) and the level of proper impact assessment that the Act triggers (substantive evaluation). It seems that following the French solutions, one could also introduce, as a solution, optimal, temporal assumptions for such control, i.e. a period of six months to assess whether the law was correctly introduced by the government into the legal circulation and a period of three years to assess this whether the effects that the Act triggers correspond to what was expected at the time the bill was submitted.