Instrumenty prawne obstrukcji parlamentarnej

Niniejsze opracowanie stanowi próbę analizy zjawiska obstrukcji parlamentarnej pod kątem narzędzi prawnych, które pozostając w dyspozycji parlamentarzystów, służą zakłócaniu prac legislacyjnych. Prawo do takowego działania wynika z samej istoty opozycji i stanowi ostateczną formę sprzeciwu, nie wkraczającą w sferę bezprawnego działania. Zjawisko to powszechne jest we wszystkich rozwiniętych systemach demokratycznych, gdzie praktyka parlamentarna bądź regulaminy wewnętrzne izb dopuszczają możliwość zakłócania prac parlamentu, nie penalizując tego procederu. Jednocześnie, w artykule omówione zostały instrumenty, które w zamierzeniu ograniczać mają występowanie tego przejawu działalności parlamentarzystów, zaś najobszerniej potraktowany został przykład Senatu USA, który może być uznany zarówno za kolebkę dzisiejszej formy obstrukcji parlamentarnej, jak i kraj pionierski w kwestii wprowadzania restrykcji w tym względzie. Autor porusza również kwestię samego zjawiska obstrukcji, jako immamentnie związanego z pluralizmem politycznym i będącego przejawem realizowania konstytucyjnych funkcji opozycji. Wysuwa również tezę, iż działanie to samo w sobie nie powinno być ex ante traktowane jako niekorzystny element systemu politycznego, gdyż pozytywny lub negatywny efekt jego występowania zależny jest od danych okoliczności, na które składają się m.in. kultura i tradycja parlamentarna oraz zakres władzy, jaka skupiona jest w organach ustawodawczych. Szczególna uwaga poświęcona została instrumentom prawnym, które obecne są w polskim systemie prawa konstytucyjnego i pozwalają na próbę paraliżowania procedury ustawodawczej. Dotyczy to zarówno sytuacji hipotetycznych, jak i doświadczeń parlamentarnych w tym względzie, które miały miejsce w ostatnim czasie.

This article aims at an attempt to analyze the phenomenon of filibustering, with respect to the legal means used by members of parliament to disturb the legislative procedure. The right to such action stems from the essence of the political opposition itself and can be construed as a last resort in the area of expressing objections to the actions of the majority, while not being illegal. Filibustering is a common phenomenon in all of the well-developed, democratic political systems, which do not penalize such action, moreover, in which the parliamentary tradition or the internal provisions of parliamentary statutes create an opportunity to legally disturb the legislative process.