Skutki wyroku Trybunału Konstytucyjnego z klauzulą odraczającą w postępowaniu sądowoadministracyjnym

Według art. 190 ust. 3 Konstytucji RP z 1997 r. orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny dwunastu miesięcy. Zgodnie z art. 272 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 190 ust. 4 Konstytucji strona może żądać wznowienia postępowania sądowo administracyjnego w przypadku gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie zostało wydane orzeczenie sądu administracyjnego. Powyższe regulacje prawne stawiają sądy w trudnej sytuacji, ponieważ orzeczenie sądu wydane na podstawie aktu prawnego, co do którego Trybunał stwierdził sprzeczność z Konstytucją, może po ostatecznej utracie przez ten akt mocy obowiązującej, zostać wzruszone przez wznowienie postępowania. Istnieją sprzeczne opinie w jaki sposób rozwiązać wskazany problem. Zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie wykształciły się dwa różne poglądy: sąd musi stosować przepisy prawne, które zostały uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją, ponieważ pozostają one częścią systemu prawnego, do momentu gdy zostaną usunięte z porządku prawnego, po okresie odroczenia, sąd może odmówić zastosowania niekonstytucyjnych przepisów prawnych. W artykule przedstawione zostały różne punkty widzenia na omawiane zagadnienie i prawne konsekwencje odroczenia przez TK terminu utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego.

Under the Art. 190 para. 3 of the Constitution of the Republic of Poland of 1997 a judgment of the Constitutional Tribunal come into force from the day of its publication. However, the Constitutional Tribunal is able to specify another date for the loss of validity of a normative act. Such a period cannot exceed 18 months in relation to a statute or 12 months in relation to other normative act. According to the Art. 272 para. 1 of the act Proceeding before the administrative courts in connection with the Art. 190 para. 4 of the Constitution a party can demand reopening proceedings, or quashing the decision when the Constitutional Tribunal judged about the non-conformity of the act to the Constitution, an international agreement or statute, of a normative act on the basis of which a legally effective judgment of a court, a final administrative decision or settlement of other matters was issued. Above mentioned legal regulations put the courts into hard situation, because the judgment of the court, which has been pronounced according to the legal act, which has been declared by the Constitutional Tribunal as unconstitutional, could, after the end of the validity, be resumed by reopen proceeding. There are contrary opinions how to solve the presented problem. Both the judicial decisions and the legal doctrine present two different positions: • the court must apply the legal provisions, which have been declared by the Constitutional Tribunal as unconstitutional, because they remain a part of the legal system, till the moment they are removed from the legal order after the period of postponement, • the court is able to refuse to apply the unconstitutional legal provisions. The text discusses different points of view on that topic as well as legal consequences of deferment of the date by the Constitutional Court on which a normative act loses its validity.