Sejm cztery lata po przyjęciu Traktatu z Lizbony – rozwiązania prawne i praktyka parlamentarna

Artykuł jest kompleksową analizą rozwiązań prawnych i praktyki parlamentarnej w Polsce, dokonaną po czterech latach od przyjęcia Traktatu z Lizbony. Specjalny nacisk położony został w nim na trzech zagadnieniach: regulacjach tzw. ustawy kooperacyjnej z 2010 r., postanowieniach regulaminu Sejmu dotyczących Komisji ds. Unii Europejskiej oraz praktycznych aspektach postępowania w Sejmie w sprawie projektów aktów ustawodawczych UE. Punktem wyjścia powyższej analizy jest Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, wprowadzony przez Traktat z Lizbony, który nakłada na instytucje UE nakaz bezpośredniego informowania parlamentów narodowych o treści wniosków legislacyjnych UE, dla których przewidziane jest wyrażenie opinii. W związku z tym Traktat z Lizbony powierzył polskiemu parlamentowi władzę, mającą charakter weta w stosunku do decyzji redukujących suwerenne prawa Polski jako jednego z państw członkowskich. Jednakże faktyczna rola Sejmu w funkcjonowaniu UE zależy od jego zdolności do wywierania realnego wpływu na prowadzenie polityki europejskiej przez rząd, co jest związane z możliwością zawierania porozumień politycznych na szczeblu krajowym. Autorka sugeruje, że do sprawowania skutecznego nadzoru nad przestrzeganiem przez UE zasad pomocniczości i proporcjonalności nie tylko wymagana jest większa aktywność samego Sejmu, ale także zapewnienie mu mechanizmów egzekwowania od członków Rady Ministrów politycznej odpowiedzialności za swoje działania na forum instytucji UE. W przeciwnym razie rozwiązania przyjęte w Traktacie z Lizbony nie wpłyną na dotychczasowy sposób uprawiania polityki europejskiej w Polsce, w którym prym wiedzie rząd.

The article attempts to give a comprehensive analysis of the legal and parliamentary practice in Poland, made after four years from the adoption of the Treaty of Lisbon. The special focus is given to three issues: regulations of the so-called cooperation law, regulations of the Rules of Procedure of the Sejm for the Committee of the European Union and the practical aspects of proceedings of the EU legislative proposals in the Sejm. The starting point of the above analysis is protocol on the application of the principles of subsidiarity and proportionality, introduced by the Treaty of Lisbon, which impose on the EU institutions to directly inform national parliaments of the content of EU legislative proposals for which is provided to express an opinion. Therefore, the Lisbon’s Treaty confers on Polish parliament the power having the nature of a veto in relation to decision reducing sovereign rights of Poland as the one of the member states. However, the present role of the Sejm in the functioning of the EU depends on its ability to exert a real influence on the European policy conducting by the government, which is related with a possibility of concluding the political consensus on the national level. The author suggests that for supervision of the EU’s principles of subsidiarity and proportionality, not only greater activeness of Polish parliament, but also providing mechanisms for the enforcement of the members of the Council of Ministers of the political responsibility for their actions in the EU institutions, is required. Otherwise, the solutions adopted in the Treaty of Lisbon will not affect on the existing European policy way in Poland, which leads government.