Prawnokarne ujęcie eutanazji w Austrii – uwagi do orzeczenia austriackiego Trybunału Konstytucyjnego z 11.12.2020 r., G 139/2019

Organizacje międzynarodowe konsekwentnie odmawiają zajęcia stanowiska w kwestiach, które są światopoglądowe, pozostawiając stanowienie regulacji w tym zakresie ustawodawstwom krajowym. Tym samym to po stronie państwa znajduje się przywilej – i zarazem odpowiedzialność – stworzenia unormowań prawnych w tym obszarze. Postęp w dziedzinie medycyny oraz stale rosnąca długość życia spowodowały, że problematyka takich zjawisk jak in vitro, aborcji czy eutanazji przybiera na znaczeniu. W dniu 11.12.2020 r. austriacki Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (G 139/2019), który można uznać za przełomowy w kwestii dopuszczalności eutanazji w Austrii. Orzeczenie to może być istotne także dla porządków prawnych innych państw. W związku z tym za przedmiot badań obrano wskazany wyżej wyrok austriackiego Trybunału Konstytucyjnego. Cel badań stanowiła analiza przedmiotowego orzeczenia i jego skutek w prawie. Problem badawczy określono następująco: jakie zmiany w prawnokarnej reakcji na eutanazję w austriackim prawie karnym spowoduje wyrok austriackiego Trybunału Konstytucyjnego z 11.12.2020 r., G 139/2019? W artykule opisano obowiązujące w Austrii przepisy penalizujące przestępstwa przeciwko życiu, przedstawiono tło historyczne pomocy w samobójstwie w prawie austriackim, dokonano analizy orzeczenia austriackiego Trybunału Konstytucyjnego oraz wyciągnięto wnioski końcowe. Najważniejsze konkluzje wypływające z pracy są takie, że przepisy prawa karnego dotyczące przestępstw przeciwko życiu wymagają ciągłego kontrolowania ich adekwatności do aktualnych realiów oraz że ewentualne dopuszczenie eutanazji nieuchronnie wiąże się z kolejnymi zmianami prawa – ustawodawca musi doprecyzować prawne warunki jej przeprowadzenia i uregulować samą procedurę.

International organisations consistently refuse to take a stand on worldview issues, leaving relevant rulemaking to domestic legislatures. Therefore, it is the state’s privilege and responsibility at the same time to develop legal regulations in this field. Progress in medicine and steadily growing life expectancy have caused the issues of in vitro fertilisation, abortion and euthanasia to be of more import. On 11 December 2020, the Austrian Constitutional Court issued a judgment (in G 139/2019) which may be deemed groundbreaking for the admissibility of euthanasia in Austria. This ruling may also be significant for legal systems in other countries. Therefore, this paper takes as its subject-matter the aforementioned judgment of the Austrian Constitutional Court. The objective was to analyse it and its legal effects. The research question was formulated as follows: what changes will the judgment of the Austrian Constitutional Court of 11 December 2020 in G 139/2019 bring in Austria’s criminal legal reaction to euthanasia? The article describes the provisions applicable in Austria which penalise crimes against life, presents the historical background of assisted suicide in Austrian law, analyses the ruling of the Austrian Constitutional Court, and draws final conclusions. The most important conclusions arising from the research are that one must continuously review whether the provisions of criminal law concerning crimes against life are adequate to the current reality and that the potential admissibility of euthanasia inextricably involves further changes to the law – the lawmakers would have to specify its legal conditions and regulate the procedure itself.